Ίσως η γνώση αυτή, να μας έκανε να τα δούμε με άλλο μάτι, και κυρίως να τα προσέχουμε και να τα σεβόμαστε, κι όχι να είμαστε η αιτία της εγκατάλειψης και της περιθωριοποίησή στους με την αδιαφορία και τις ενέργειές μας.
Θα αναφερθούμε σε ένα ιστορικό γεγονός, το οποίο λίγοι το γνωρίζουν, η σημασία του όμως είναι μεγάλη και καθοριστική, και κυρίως, δίνει την εικόνα της Σύμης την εποχή των Ιωαννιτών Ιπποτών, πριν τα νησιά περάσουν υπό τουρκική κατοχή, ενώ έχει τη δική του ξεχωριστή διάσταση στις ηρωικές σελίδες της ιστορίας των Συμαίων.
Ταυτόχρονα, παίρνουμε πολλά στοιχεία με τις αναφορές που γίνονται σχετικά με το νησί, για τη κατανομή και διάταξη του οικισμού, τις ασχολίες κ.λ.π.
Για το ιστορικό αυτό γεγονός, εκτός από τα επίσημα αρχεία του Τάγματος που είναι καταχωρημένο, μνεία κάνουν και δύο αναφορές, που συντάχθηκαν σε διαφορετικές χρονολογίες, πάλι από αξιωματούχους των Ιωαννιτών Ιπποτών.
Το επίσημο λοιπόν έγγραφο, το ανακάλυψε ο καθηγητής Ζαχαρίας Ν. Τσιρπανλής, σε μεγάλη έρευνα που διήρκεσε αρκετά χρόνια, στη Μάλτα, στη Ρόδο, και σε πόλεις της Νότιας Ιταλίας, καρπός της οποίας είναι ένα ογκωδέστατο βιβλίο με τίτλο «Η ΡΟΔΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΟΤΙΕΣ ΣΠΟΡΑΔΕΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ ΙΠΠΟΤΩΝ 14ος – 16ος αιώνας» (συλλογή ιστορικών μελετών) Ρόδος 1991.
Όμως, πριν εμφανιστεί αυτό το έγγραφο, ο ιστορικός του τάγματος BOSIO, αφιέρωσε 21 γραμμές, για να εξιστορήσει το σπουδαίο αυτό γεγονός που έλαβε χώρα στη Σύμη το 1457 όπως αναφέρει.
Επειδή όμως το κείμενο αυτό, γράφτηκε στα τέλη του 16ου αιώνα, πιθανόν ο ιστορικός χρησιμοποίησε ως πηγή πληροφοριών μια έκθεση του Μεγάλου Μαγίστρου της Ρόδου PEDRO RAMON ZACOSTA 1461 – 1467, η οποία συντάχθηκε στις 4 Νοεμβρίου του 1462.
Εκεί λοιπόν ο ZACOSTA, δεν αναφέρει χρονολογία, και ο BOSIO τοποθετεί το ιστορικό γεγονός της Σύμης στο 1457.
Στο επίσημο όμως έγγραφο, το οποίο βρήκε ο καθηγητής Τσιρμπανλής, το συμβάν αυτό, πιστοποιεί ότι έγινε λίγες μέρες πριν από την 21η Νοεμβρίου του 1460.
Όλο το κείμενο του τάγματος, είναι διαποτισμένο από αισθήματα εκτίμησης ευγνωμοσύνης και θαυμασμού για τους Συμαίους, για την έλλειψη φόβου και την παράτολμη αντίσταση εναντίον των Τούρκων.
Είναι ένας έπαινος, που γράφτηκε και καταχωρήθηκε στα κατάστιχα της Γραμματείας του Τάγματος (LIBER BULLARUM Τ. 370 φ. 216 -218) και είναι πιστοποιητικό τιμής και αναγνώρισης της αντίστασης των Συμαίων με ευμενείς μάλιστα οικονομικές συνέπειες.
Έτσι, αντί τα 750 Ροδίτικα «τρέχοντα» φιορίνια τα οποία κατέβαλλε η Σύμη στο Τάγμα σαν ετήσιο φόρο, τώρα με αυτό το έγγραφο, μειώνονται στα 400, δείγμα και της παραδοχής των οικονομικών ζημιών που επέφεραν στο νησί οι επιχειρήσεις των Τούρκων.
Ακόμα το έγγραφο αυτό, αποτελεί μια ηθική επιβράβευση, της γενναιότητας που επέδειξαν άντρες και γυναίκες.
Δεν πρέπει δε να μας διαφεύγει της προσοχής, ότι μόνο ο BOSIO αναφέρει για ελάχιστους ιππότες στο Κάστρο σαν φρουρά, ενώ ο ZACOSTA και το επίσημο έγγραφο, δεν αναφέρουν τίποτα.
Αυτό κατά τον καθηγητή Τσιρπανλή, μπορεί να ερμηνευθεί, ότι υπήρχε σε ορισμένα νησιά διοικητική αυτονομία. Υποθέτουμε, ότι οι πολύτιμες φρουρές για φύλαξη από τη μεριά των Ιπποτών, επικεντρώνονταν κυρίως σε πλουτοπαραγωγικά νησιά, και σε μέρη με στρατηγική θέση. Από αυτή την άποψη, η Σύμη δεν είχε να τους προσφέρει κάτι σημαντικό και στους δύο τομείς, και μάλιστα το σπουδαιότερο, χωρίς πηγαία ύδατα.
Επανερχόμενοι στο έγγραφο, γίνεται αναφορά στο βασιλιά της Σύμης Νιρέα, συνδέοντας έτσι τις παλιές ένδοξες σελίδες με τη σημερινή (τότε) νίκη, δείχνοντας ότι οι Συμιακοί, διατηρούν ζωηρά τις ιστορικές τους μνήμες.
Και ο BOSIO όπως έχουμε πει και ο ZACOSTA, αναφέρουν λεπτομερώς τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες έγινε αυτή η πολιορκία το 1460.
Το επίσημο έγγραφο, συμπληρώνει τα κενά, κι έτσι το κείμενο που παραθέτουμε πιο κάτω, είναι η ολοκληρωμένη και συμπληρωμένη εικόνα και των τριών εγγράφων.
Να πούμε εδώ, ότι και η Συμαϊκή παράδοση και λαογραφία, διέσωσαν κάποια κομμάτια από αυτό το γεγονός, που αποδεικνύουν πόσο βαθειά χαραγμένο στη μνήμη έμεινε αυτό το συμβάν.
Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, δύο περιστατικά αναφέρονται γι αυτό το γεγονός, όταν οι Τούρκοι ξεκίνησαν την πολιορκία.
Η κόρη του παπά της πόρτας μέσα στο κάστρο, (φαίνεται αυτός ο παπάς, να κατοικούσε κοντά στην είσοδο - διαχωρίζοντάς τον από κάποιον άλλον που κατοικούσε μέσα σε διαφορετικό σημείο), πήγε να γεμίσει νερό, και βρήκε τη στέρνα άδεια από νερό και το ανέφερε στους πολιορκημένους, και έτσι τους έδωσε μια σπουδαία πληροφορία, που την αξιοποίησαν κατάλληλα.
Ενώ άλλη μια πληροφορία λέει, πως μετά το τέλος της πολιορκίας και το φευγιό των Τούρκων, άντρες στάλθηκαν στο κάστρο δυτικά του νησιού, να επαληθεύσουν αν οι Τούρκοι έφυγαν όντως με τα πλοία τους, ή ήταν τέχνασμα.
Το κάστρο αυτό είναι του Λαππατονιού (από το Λάππατ(θ)ος) ο κόλπος του Αη Βασίλη, το έχουμε ακούσει και με άλλο όνομα Κάστρο Γουρνιώτη, και είναι πάνω από τους Δυό Γιαλούς, και προσφέρει απέραντη θέα στα Μικρασιατικά παράλια, από δυτικά και βόρεια, μέχρι βορειοανατολικά.
Μάλιστα, αυτό το κάστρο πάντα το αναφέρουν οι γεωγράφοι και οι περιηγητές που πέρασαν από το νησί, σαν το κάστρο στα δυτικά, που μοιάζει με κουφάρι, και είναι ερειπωμένο.
Το κείμενο λοιπόν συμπληρωμένο είναι το ακόλουθο. « Το 1460 το Νοέμβρη, σαράντα (40) Τουρκικά πλοία, από τα οποία τα 14 ταχύπλοες γαλέρες, αποβίβασαν 7.000 στρατό και πολιόρκησαν το Κάστρο. Η πολιορκία, κράτησε 14 μέρες.
Εκατό (100) άοπλοι Συμιακοί, και απειροπόλεμοι, απέκρουσαν του Τούρκους.
Οι Τούρκοι άνοιξαν υπονόμους κάτω από το Κάστρο, αλλά οι πολιορκημένοι πετώντας πέτρες που έβγαζαν από τα σπίτια τους – βοηθούσαν και οι γυναίκες – και ρίχνοντας καυτό λάδι και λειωμένη πίσσα στους πολιορκητές, τους ανάγκασαν να αποχωρήσουν ντροπιασμένοι με μεγάλες απώλειες, προκαλώντας καταστροφές στα ζώα, τα αμπέλια και στα σπαρτά έξω από το Κάστρο.
Θρίαμβος και δόξα στους πολιορκημένους».
Τέτοια γεγονότα στην ιστορία της Σύμης δεν τα συναντάμε εύκολα, και αποκτά ιδιαίτερη σημασία αυτή η νίκη, γιατί επιτεύχθηκε από ολιγάριθμους Συμιακούς – Συμιακές, χωρίς καμιά υποστήριξη.
Την πληροφορία για τον υπόνομο που έσκαψαν οι Τούρκοι στο τοίχο του Κάστρου, τους την έδωσε η κόρη του παπά της πόρτας που αναφέραμε, όταν πήγε να γεμίσει νερό, και το σικλί (κουβάς) δεν βρήκε νερό, και μάλλον έφτασε στον πάτο, οπότε κατάλαβαν οι πολιορκημένοι, ότι οι πολιορκητές στην προσπάθειά τους να σκάψουν υπόνομο, έπεσαν πάνω στη στέρνα με αποτέλεσμα να φύγει το νερό, και υπέθεσαν σωστά, ότι από εκεί θα ανέβαιναν με σκάλες, και τους περίμεναν κατάλληλα με καυτό λάδι και λιωμένη πίσσα.
Το κείμενο αυτό με το τίτλο «ΣΥΜΑΙΩΝ ΕΠΑΙΝΟΣ (1460)», δημοσιεύτηκε στο Ετήσιο περιοδικό ΑΙΓΛΗ του 1992 αριθ. Τεύχους 2. Το περιοδικό αυτό, είναι μια προσφορά στους συνδρομητές της εφημερίδας «Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΣΥΜΗΣ».
Είναι καλό να γνωρίζουμε τα ιστορικά γεγονότα του τόπου μας, και κυρίως, αυτά θα έπρεπε να διδάσκονται πέρα από τη καθιερωμένη ύλη της Γενικής Ιστορίας.
Τώρα, αναφορικά με το πώς παρουσιάζεται σήμερα το Κάστρο;
Σκουπίδια και ακαταστασία παντού, ενώ οι πινακίδες που έχουν τοποθετηθεί για να δείχνουν στους επισκέπτες τον τρόπο να φτάσουν στο μνημείο, μάλλον τους απογοητεύει τελικά για την εικόνα που παρουσιάζει.
Δεν υπάρχει ο ανάλογος σεβασμός, γι αυτούς που έζησαν, πολέμησαν και πέθαναν μέσα, υπερασπιζόμενοι κάποτε το νησί τους.
Είχαμε προτείνει αρκετές φορές στο Δήμο κάθε Απρίλιο να κάνει μια καθαριότητα σε όλα τα επισκέψιμα μνημεία (Ποντικόκαστρο – Κάστρο), και να τοποθετήσει σε όσα δεν έχουν τον ανάλογο φωτισμό, (σε συνεργασία – συνεννόηση με την αρχαιολογική υπηρεσία) αντί να φωτίζει τα βράχια.
Πάντα είχα και έχω δηλώσει πρόθυμος να βοηθήσω.
[Πηγή]
Οι απόψεις του ιστολογίου μας δεν συμπίπτουν απαραίτητα με το περιεχόμενο των άρθρων που δημοσιεύουμε
