.

Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2015

Το κλάμα… στον Όμηρο… Δεύτερο και τελευταίο μέρος

Λίγη υπομονή. Δεύτερο και τελευταίο μέρος. Αξίζει όμως να το δούμε. Το κλάμα… στον Όμηρο, Άλλες ενδεικτικές περιπτώσεις – θρήνος Μυρμιδόνων και Αχιλλέα για τον θάνατο του Πατρόκλου....

(Είναι κάπως… χιλιάδες μακρυμάληδες (= καρηκομόωντες) και μουστακαλήδες (= γενειήσαντες) να κλαίνε εν χορώ…

–Κλαίνε γοερά με «οξύ» τρόπο= «τρίζουσαι» (αντριχιαστική αντιστοίχιση με τον χώρο του Άδη) και οι…. ψυχές των μνηστήρων, καθώς οδηγούνται από τον Ερμή στο σκοτεινό βασίλειο της Περσεφόνης. (Ο Όμηρος κι εδώ θα εμπνεύσει… με τον απόκοσμο ήχο: Ένας παραλληλισμός λ.χ με την υπόκρουση στο «ΨΥΧΩ» την ώρα του φόνου, για να πάρουμε μια ιδέα του Ομηρικού «λιγέος ήχου»)

–Κλαίει και ο Ευπείθης, πατέρας του μνηστήρα Αντίνοου, καθώς και το σύνολο των Ιθακησίων που εξεγείρονται για το… φονικό, ζητώντας εκδίκηση.

(Ας δείξουμε λίγη κατανόηση και γι’ αυτούς. Άλλωστε και ο ίδιος ο Οδυσσέας θα πει… «σκοτώσαμε τα παιδιά τους», «αναλαμβάνοντας» κατά κάποιο τρόπο το μερίδιο και της «ΟΠΟΙΑΣ» δικής του ΕΥΘΥΝΗΣ).

–Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ο ΓΕΝΑΡΧΗΣ του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Όμηρος «πολέμησε» την μονομερώς (!) ΑΠΟΛΥΤΗ… ΑΘΩΟΤΗΤΑ. Πιο γνωστή… αργότερα ως το.. άπαιχτο «Ο αναμάρτητος πρώτος…».

–Σε πολλές περιπτώσεις κλαίει φυσικά κι ο Οδυσσέας

Στο νησί της Καλυψώς, συνήθως έκλαιγε μόνο την ημέρα…παραθαλάσσια.
Το βράδυ δεν του… το επέτρεπε η Καλυψώ με τίποτα, να της χαλάει την διάθεση,
στο βάθος του… «γλαφυροίου σπέους».

–Διακριτικό το κλάμα του στο νησί των Φαιάκων.

–Και φυσικά κλαίει μαζί με την Πηνελόπη, την στιγμή της αναγνώρισης, λίγο πριν της ανακοινώσει ότι θα… ξαναφύγει.

–Οξύ (λιγύ διαπεραστικό) και το κλάμα του Τηλέμαχου (ραψ.π)

–Κλαίνε και οι σύντροφοι του Οδυσσέα μετά από… κάθε χαμό συντρόφων τους.

–Συχνά εννοείται έκλαιγε και η Πηνελόπη. Και ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗΣ.

Είχε κάθε λόγο: Ο Οδυσσέας από την μιά (φίλος πόσις), η αγωνία της για τον γιο της (φίλον τέκος) και τον κίνδυνο των μνηστήρων, τα μοναχικά όνειρα… η χαμένη νιότη…

Η Αθηνά λύτρωτικά την κοίμιζε (ηδύν ύπνον βάλεν ενί βλεφάροισιν).

–Κλαίει και η Ανδρομάχη, αφήνοντας ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ κληρονομιά τον «κλαυσίγελω», την «χαρμολύπη» με το περίφημο ΟΞΥΜΩΡΟ «δακρυόεν γελάσασα», από τα καμώματα του γιου της Αστυάνακτα, στην διάρκεια της συνομιλίας της με τον Έκτορα (ραψ. Ζ)
(Η Ομηρική αισθαντικότητα στο μεγαλείο της).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Δεν αναφέρουμε το κλάμα των «καθαυτό» Μοιρολογιών (γόοι) λ.χ
της Ανδρομάχης, της Ελένης, της Εκάβης στην σορό του Έκτορα. Ή της Θέτιδας και των Νηρηίδων. Είναι άλλο πράγμα.

–Κλαίει και ο τραγικός γερο - Ιθακήσιος (ραψ. β),
καθώς ζητάει πολιτικές ευθύνες για την κατάσταση στην Ιθάκη από έναν… φύσει και θέσει «ανεύθυνο» ακόμη (εύλογα) Τηλέμαχο, και πληροφορίες για τον νόστο των Αχαιών.

Αγνοεί βέβαια ότι ο γιος του Άντιφος, σύντροφος του Οδυσσέα, ήταν ΗΔΗ νεκρός, μεταξύ των θυμάτων (και μάλιστα το τελευταίο) του Κύκλωπα (πύματος δόρπος = το τελευταίο… γεύμα του Κύκλωπα).

–Ομαδικό κλάμα επίσης έχουμε στην ΣΠΑΡΤΗ.
Κλαίνε μαζί, στην ανάμνηση του Οδυσσέα, ο Μενέλαος, η Ελένη, ο Τηλέμαχος
και γιος του Νέστορα ο Πεισίστρατος.

Γρήγορα όμως σταματούν το κλαμα ο Τηλέμαχος και ο Πεισίστρατος .

Όπως δήλωσαν πρώτον «δεν θέλουν να κλαίνε φαγωμένοι = μεταδόρπιοι»

Και δεύτερον «Μπορούν να κλάψουν αύριο. και αύριο μέρα είναι…» (Οδ. ραψ. δ)

Η Ελένη τελικά ρίχνοντας βότανα στο κρασί τους, αλλάζει το κλίμα της βραδιάς, που προφανώς είχε αρχίσει να την εκνευρίζει… αν μάλιστα ο βροντερόφωνος (βοήν αγαθός) Μενέλαος έκλαιγε το ίδιο δυνατά, όπως μιλούσε.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ακόμη και το «κλάμα» γίνεται κορυφαίο στοιχείο Δραματουργίας στα «χέρια» αυτού του ιδιοφυούς, π ρ ώ τ ο υ παγκοσμίως, ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ.

Υ.Γ: (επιστροφή και πάλι στην απιστευτη Ομηρική αισθαντικότητα) κυρίως ως προς τις διαφορές ανάμεσα στα «δακρυσμένα μάτια» (δάκρυα λείβων) και τους «κλαίοντες οφθαλμούς» (θρήνεον, κλαίον)…

Το «κλάμα» μπορεί ενίοτε να είναι ψεύτικο - κροκοδείλιο, αλλά ποτέ τα «βουρκωμένα - δακρυσμένα μάτια».

Χρυσόστομος Τσιρίδης


[Πηγή]