Ένα άγνωστο έθιμο στη Δράμα
Σήμα κατατεθέν της Δράμας, οι πηγές της Αγίας Βαρβάρας φιγουράρουν τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στα 60 καλύτερα πάρκα της Ευρώπης....
Πρόκειται για ένα μαγικό υδροβιότοπο, έναν πανέμορφο χώρο αναψυχής περίπου 60 στρεμμάτων στην καρδιά της πόλης, όπου οι κάτοικοι ρίχνουν καραβάκια στολισμένα με κεριά στη λιμνούλα παραμονές της γιορτής.
Εκεί συχνά οι Δραμινοί απολαμβάνουν τον περίπατο τους στα εξαίσια διαμορφωμένα μονοπάτια, που περνούν από ξύλινα γεφυράκια.
Το κυρίαρχο στοιχείο του είναι το νερό. Λίμνες, ποτάμια και καταρράκτες δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον αλλά και το καλύτερο "σπίτι" για ψάρια, πάπιες, χήνες και κύκνους. Πλατάνια χαρίζουν πυκνό ίσκιο αλλά και φωλιά σε σπάνια πουλιά. Στο κέντρο του πάρκου βρίσκεται ένα εστιατόριο, το "Νησάκι", αλλά και περιμετρικά σε ολόκληρη την περιοχή βρίσκονται διάσπαρτα πολλά κέντρα αναψυχής.
Εκτός από τη δεδομένη φυσική ομορφιά τους, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μύθος που συνοδεύει τις πηγές. Στην εποχή της Τουρκοκρατίας, λοιπόν, οι κατακτητές θέλησαν να κατεδαφίσουν τον παλαιό ναό της Αγίας Βαρβάρας και στη θέση του να φτιάξουν ένα τζαμί. Η εκκλησία, όμως, την επόμενη μέρα σκεπάστηκε από νερά και δεν μπορούσαν να την πλησιάσουν, ούτε καν να τη δουν. Οι κάτοικοι το θεώρησαν θαύμα και από τότε αφήνουν κάθε χρόνο στα ήσυχα νερά της λίμνης αυτοσχέδια καραβάκια με κεράκια, κάνοντας όλο το πάρκο πραγματικά να λάμπει!
Έξω ακριβώς από το πάρκο βρίσκονται οι, διάσημες πια, καπναποθήκες που καθρεφτίζονται στα νερά του και αποτελούν ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα αξιοθέατα της πόλης. Ο Δήμος έχει αγοράσει ένα από τα κτήρια για να το μετατρέψει σε πολιτιστικό κέντρο, ενώ ένα άλλο πρόκειται να γίνει ξενοδοχείο.
Μέσα στο χώρο του πάρκου υπάρχει μικρό υπαίθριο θεατράκι, όπου λαμβάνουν χώρα διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στο βίντεο που ακολουθεί, το τμήμα των εφήβων χορευτών του Λυκείου Ελληνίδων Δράμας παρουσιάζει χορούς της Μακεδονίας στην ετήσια παράσταση (21/06/2008) στο θεατράκι της Αγίας Βαρβάρας, στα πλαίσια των ετήσιων εκδηλώσεων "Ελευθέρια 2008".
Εκκλησία Αγίας Βαρβάρας
Το όνομα της περιοχής είναι συνδεδεμένο με την εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, πολιούχου της Δράμας, που υπάρχει στην περιοχή. Η σημερινή εκκλησία κτίστηκε το 1920 πάνω από τη λιμνούλα. Το ψηλό καμπαναριό της αντικατοπτρίζεται στο βυθό των νερών, στο χώρο που λένε ότι υπήρχε το παλιό εκκλησάκι.
Η παράδοση διατηρεί ακόμα τους θρύλους γύρω από το χτίσιμο της εκκλησίας. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά τους Βυζαντινούς χρόνους υπήρχε ένα εκκλησάκι στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η λίμνη. Οι Τούρκοι, όταν κατέλαβαν την πόλη το 1380, το γκρέμισαν και στη θέση του προσπάθησαν να φτιάξουν ένα τζαμί. Με θαύμα της Αγίας Βαρβάρας όμως, κατά την ημέρα της γιορτής της πλημμύρισε η περιοχή και το κτίσμα δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Οι κάτοικοι το θεώρησαν θαύμα της Αγίας -την οποία και ανακήρυξαν Πολιούχο της πόλης- καθιερώνοντας από τότε κάθε παραμονή της γιορτής της, στις 4 Δεκεμβρίου, το εξής έθιμο: πολλά νεαρά κορίτσια της πόλης πήγαιναν την παραμονή της γιορτής στον εσπερινό που τελούνταν και αφού έπεφτε το σούρουπο, άναβαν κεριά στον ανατολικό τοίχο της λίμνης. Όση ώρα καίγονταν τα κεριά, οι νεαρές κοπέλες προσεύχονταν για υγεία και ένα καλό "τυχερό", αφού η Αγία Βαρβάρα, εκτός από προστάτιδα του Πυροβολικού, ήταν και προστάτιδα των κοριτσιών που τις προφύλαγε από γλωσσοφαγιά και βοηθούσε τα τυχερά του γάμου τους. Πολλά μάλιστα από τα νεαρά κορίτσια τοποθετούσαν αναμμένα κεριά σε μικρές ξύλινες σανίδες και τα έριχναν στην λίμνη. Τότε εκφράζανε τις ευχές τους και, ανάλογα με την πορεία που θα είχε η σανίδα με τα κεριά, έβγαιναν αληθινές. Θεωρούσαν αποτυχία αν έσβηναν τα κεριά, αλλά αυτό δεν τις πτοούσε τόσο, αφού έτρεφαν την ελπίδα ότι εκείνο το βράδυ θα εμφανιζόταν η Αγία στον ύπνο τους και θα εκπλήρωνε τις ευχές τους. Την άλλη μέρα, ανήμερα της γιορτής και κοντά στο χάραμα, μαζεύονταν πάλι τα νεαρά κορίτσια στην λίμνη και αφού πλένονταν με τα νερά που θεωρούσαν ότι είχε αγιάσει η Αγία από το προηγούμενο βράδυ, καλημερίζονταν μεταξύ τους και έδιναν ευχές η μία στην άλλη. Έπειτα παρακολουθούσαν τη Θεία Λειτουργία και φεύγοντας έπαιρναν μαζί τους σε ειδικό σκεύος, λίγο από το αγιασμένο νερό της λίμνης.
«Βαρβάρα» η τοπική σούπα της ημέρας
Σήμερα, το έθιμο αυτό συνεχίζεται από δεκάδες παιδιά της πόλης. Την παραμονή της γιορτής τα μικρά παιδιά ρίχνουν καραβάκια στολισμένα με κεριά στη λιμνούλα. Γίνεται μάλιστα και διαγωνισμός και βραβεύεται το καλύτερο από αυτά.
Στη συνέχεια προσφέρεται η παραδοσιακή "βαρβάρα" (γλυκιά σούπα που μαγειρεύουν οι νοικοκυρές της Δράμας κάθε χρόνο) από την Ένωση Κυριών Δράμας και όλοι κατευθύνονται στη λίμνη, για να ρίξουν τα παιδιά τα καραβάκια τους.
Από την εξέδρα που έχει στηθεί μέσα στην λίμνη γίνεται κάθε χρόνο και η ρίψη του Σταυρού των Φώτων. Παλαιότερα, οι μπαχτσεβάνηδες (κηπουροί) και οι καραγωγείς της Δράμας παρακολουθούσαν την τελετή έφιπποι μέσα στα νερά και μετά την κατάδυση του Σταυρού έτρεχαν στους δρόμους της πόλης. Στα τέλη της δεκαετίας του '50 το έθιμο αυτό εξέλιπε.
Πηγή local-e-history
[Πηγή]