Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2015

Το νερό στον Όμηρο: άφθονο μεν, αλλά…(γιατί) δεν το έπιναν.

Τα νερά, όπως αυτά της ΘΑΥΜΑΣΙΑΣ φωτογραφίας από το ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ, εύκολα ξεσήκωναν την φαντασία των Ομηρικών ανθρώπων, που έβλεπαν παντού ΣΠΗΛΙΕΣ με «ξωθιές», νεράιδες, μαινάδες… κλπ. Με τέτοια όμως καταπληκτική λήψη… δεν είχαν και άδικο....

Ωστόσο ο Όμηρος, πάντα ΡΕΑΛΙΣΤΗΣ - ΓΗΙΝΟΣ και αγαπαέι και ΣΕΒΕΤΑΙ αυτό το βασικό στοιχείο ζωής, επιβίωσης και ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

Πρώτα ένα αξιοπαρατήρητο:

Δεν υπάρχει ΟΥΤΕ μία «σκηνή», με, ΕΣΤΩ έναν, Ομηρικό χαρακτήρα (ήρωα) να πίνει νερό με κάποιο… λ.χ «χρύσειο κύπελλο» ή έστω και απλό κύπελλο (= Ομηρική λέξη, όπως η λέξη «δέπας», «κύλιξ»…)

Και την ΜΙΑ φορά που πίνουν ΝΕΡΟ… λείπει (!) η λέξη «ύδωρ».

Πράγματι:

Η μοναδική φορά που «πίνουν νερό», όπως - όπως, στον Όμηρο «καμένοι» από την δίψα, είναι οι Τρώες στην αρχή της ραψ. X (Ιλιάδα), όταν «ιδρώντες» μπαίνουν στην πόλη, κυνηγημένοι από τον Αχιλλέα. Πίνουν νερό «χύδην» Και και κάθονται να ξεϊδρώσουν… δροσιζόμενοι (ή «απεψύχοντο ιδρώ» = δροσίζονταν αποβάλλοντας ιδρώτα).

Ας το δούμε:

Επίθετα (προσδιορισμοί) που συνοδεύουν την αισθαντική ΠΟΛΥΣΗΜΙΑ για το Ομηρικό «ύδωρ», και δείχνουν βέβαια ΚΑΙ την… ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ και χρήση του νερού στα χρόνια του Ομήρου: «Θερμόν ύδωρ» (λουτρά, μπάνιο) ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ σωματική: (κατά μία έννοια και για το ποδόλουτρο = νίπτρα του Οδυσσέα από την Ευρύκλεια, που αποκαλύπτει την ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ του)

«ψυχρόν ύδωρ» για την αραίωση - κράση του «ακήρατου - άκρατου οίνου» και συγχρόνως: ψυχρόν ύδωρ= για απολαυστικότερη οινοποσία.

«ψυχρόν ύδωρ» ως αναψυχή, ευχάριστο θέαμα, διακόσμηση,συντριβάνι, ΠΙΔΑΚΑΣ (Ομηρική λέξη) («ψυχρόν ύδωρ εκ ΠΕΤΡΗΣ= βράχου» ραψ. η)

«λιαρόν ύδωρ», το σημερινό (χ)λιαρό νερό, ως επίθεμα σε πληγές, αιμοστατικό (κομπρέσα) (ιατρική χρήση)

«υγρόν… ύδωρ» τρεχούμενο νερό, αλλά και αυτό που προκαλεί υγρασία (και όλη η νοηματική της γλώσσας μας για το «τρεχούμενο νερό»)

«αλμυρόν ύδωρ» το νερό και ιδιότητα της θάλασσας, περίφραση της «θάλασσας»

«υέτειον ύδωρ» Η βροχή. Γιατί όμως και αυτό σε περίφραση και όχι απλά «υετός» ή έστω «Ζέφυρος έφυδρος»; (είναι και.. σπέσιαλ κουβέντα). Η απάντηση στις γλωσσικές ανάγκες και του σήμερα: το β ρ ό χ ι ν ο νερό κάνει την διαφορά.

«ὕδωρ καὶ γαῖα… γένοισθε» Με την σημασία που το λέμε και σήμερα: αυτός είναι σκέτο «χώμα» = ανίκανος, αναποτελεσματικός. (απαξιωτική «ευχή» του Μενέλαου)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αν… υπονοεί ο Όμηρος (με την κουβέντα αυτή του Μενέλαου) και… κατοπινά αρχέτυπα ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ… μοιάζει λίγο τραβηγμένο.

Άλλες χρήσεις του νερού:

ΆΡΔΕΥΣΗ: «Σκίδνανται (ποτίζονται μεθοδικά, με σωστή ΔΙΑΝΟΜΗ) άπαντα ανά κήπον»

ΥΔΡΕΥΣΗ= «…κρήναι, όθεν υδρεύονται οι πολίται»
Και πέραν της ύδρευσης: ΥΠΟΝΟΟΥΜΕΝΟ Δημοκρατικής αντίληψης το αμφίδρομο σχήμα: ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ - ΕΥΘΥΝΗ (κρήναι), ΔΙΚΑΙΩΜΑ (όθεν υδρεύονται), πολιτική ΟΝΤΟΤΗΤΑ και ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ (οι πολίται). (ΟΛΑ αυτά το 800 π.Χ. Μην το ξεχνάμε)

ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ χεριών: Όταν κάθονταν για φαγητό ή για… προσευχή. Συνήθης ο στίχος: «κήρυκες ύδωρ επι χείρας έχευαν» (αξίζει: το… σημερινό «α» του…. σημερινού παρατατικού).

Πέρα από την καθαριότητα, μήπως και ΥΠΕΚΦΥΓΗ… ίσως;

«Ένιπταν» λοιπόν τας χείρας, όμως όχι μόνο προ του φαγητού.

Ο «Φιλέταιρος» (!) Οδυσσέας, στο νησί του ΉΛΙΟΥ, άφησε τους εν απελπισία.. πεινώντες και διψώντες συντρόφους του και… «χείρας νιψάμενος» (μ Οδ. 336) απομακρύνθηκε για να προσευχηθεί… Μ Ο Ν Ο Σ!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Αφού δεν… έπιναν νερό, τί… έπιναν; Φυσικά ΟΙΝΟ… κεκραμένο….! Και για δροσιστικό, έπιναν ΚΥΚΕΩΝΑ.

Υ.Γ Αφήνουμε εννοείται απ’ έξω… χιόνια και… βροχές, θεϊκά ποτάμια, θάλασσες (= υγρά κέλευθα) κλπ. Αυτά θα τα δούμε ξεχωριστά.

Χρυσόστομος Τσιρίδης

[Πηγή]