Δευτέρα 3 Ιουνίου 2013

«Τουρκική άνοιξη» ή πρόωρες σκοτούρες;


Οι μαζικές ταραχές στην Τουρκία δεν λένε να κοπάσουν. Οι αρχές της χώρας αποδείχτηκαν ανέτοιμες όχι μόνο να αντιμετωπίσουν τις διαμαρτυρίες δεκάδων χιλιάδων Τούρκων, αλλά και την εξέλιξη των συνθημάτων τους:....
από τη διατήρηση ενός πάρκου στην Κωνσταντινούπολη μέχρι τις απαιτήσεις για παραίτηση της κυβέρνησης.

Το κύμα των διαμαρτυριών χτύπησε την Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη – πόλεις κλειδιά της χώρας. Εκσφενδονίζονται πέτρες, η αστυνομία απαντάει με ειδικά μέσα. Οι συλληφθέντες υπολογίζονται σε χιλιάδες.

Κάτι ανάλογο στην εξαιρετικά πετυχημένη Τουρκία δεν υπήρξε για πολλά χρόνια. Παρόμοια εξέλιξη των γεγονότων είναι μάλλον αδύνατο να τη προκάλεσε μόνο η σκληρή καταστολή εκ μέρους της αστυνομίας των διαδηλώσεων διαμαρτυρίας εναντίον της ανακατασκευής ενός μικρού πάρκου στην Κωνσταντινούπολη. Οι αιτίες, προφανώς, βρίσκονται πολύ βαθύτερα. Αναφορικά με αυτό υπάρχουν διάφορες εκδοχές.

Κάποιοι θεωρούν πως οι σημερινές συγκρούσεις είναι αποτέλεσμα της δυσαρέσκειας, η οποία προκλήθηκε από το νομοσχέδιο για τους περιορισμούς στη χρήση του αλκοόλ. Άλλοι υποδεικνύουν τον μετασχηματισμό του κρατικού συστήματος από κοινοβουλευτικό – προεδρικό σε προεδρικό. Και μάλιστα, με την προοπτική για τον εν ενεργεία πρωθυπουργό Ερντογκάν στις επικείμενες εκλογές του 2014 να γίνει επικεφαλής του κράτους με διευρυμένες αρμοδιότητες. Υπάρχει η άποψη που αναφέρεται στην ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας. Αυτή οδήγησε στο αποτέλεσμα της «διαμαρτυρόμενης μεσαίας τάξης», η οποία θέλει περισσότερες ελευθερίες.

Ο Ρώσος πολιτικός αναλυτής Στανισλάβ Ταράσοφ σημειώνει.

Το πρόβλημα είναι προφανές ότι δεν αφορά μια «μάχη για τα δέντρα» ούτε καν στην ψήφιση νόμου, ο οποίος θα περιορίζει την πώληση και χρήση αλκοολούχων ποτών. Όλα είναι πολύ πιο σύνθετα. Η πολιτική του «ελαφρού εξισλαμισμού», την οποία υιοθέτησε η κυβέρνηση, δεν βρίσκει υποστήριξη σε σημαντικά τμήματα της τουρκικής κοινωνίας. Γι’ αυτό και η πρόθεση να χτιστεί στη θέση του πολιτιστικού κέντρο Ατατούρκ ένα τζαμί, είναι μια από τις αφορμές των ταραχών. Πολλά ερωτήματα έχει ο πληθυσμός και για την εξωτερική πολιτική της χώρας. Και πριν απ’ όλα η φανερή βοήθεια των επικεφαλείς της Συριακής αντιπολίτευσης.

Η βία από την πλευρά της αστυνομίας έβαλε τη φωτιά της δυσαρέσκειας, μα δεν είναι αυτή που την προκάλεσε. Άλλωστε, η υπερβολική χρήση βίας θα προκαλέσει στις τουρκικές αρχές επιπλέον προβλήματα, μεταξύ των οποίων και εκείνο που έχει να κάνει με τη δημόσια εικόνα τους. Την Τουρκία την απειλεί η απώλεια της δημοκρατικής εικόνας, για τη δημιουργία της οποίας έχουν διατεθεί πολλοί πόροι. Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Άνστον εξέφρασε ήδη «τη βαθιά της ανησυχία για τη βία, η οποία εκδηλώθηκε στην Κωνσταντινούπολη και σε ορισμένες άλλες πόλεις της Τουρκίας». Για την έξοδο από την κρίση η Ευρωπαϊκή Ένωση πρότεινε στην Άγκυρα να ξεκινήσει πολιτικό διάλογο. Ποια όμως μπορεί να είναι η μορφή του, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαμαρτυρόμενοι είναι ακραία προσανατολισμένοι και απαιτούν την παραίτηση του Ερντογκάν;

Ο ίδιος ο Ερντογκάν διατύπωσε πολύ έντονες και μάλιστα ριζοσπαστικές απόψεις. Κατά τη γνώμη μου αν ο άνθρωπος πίνει αλκοόλ – είναι αλκοολικός, οι δε διαδηλωτές είναι ληστές και εξτρεμιστές. Στις 3 Ιουνίου ο πρωθυπουργός ξεκινάει τις επίσημες επισκέψεις του σε Μαρόκο, Αλγερία και Τυνησία. Δεν είναι γνωστό σε ποια χώρα όμως θα επιστρέψει μετά από μερικές ημέρες.

Ιλιά Χαρλάμοφ,
Στανισλάβ Καλιάκιν

[Πηγή]