Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Ο γνωστός διεθνολόγος και γεωπολιτικός στρατηγικός αναλυτής, ειδικός σε θέματα ΝΑΤΟ και παγκόσμιας ασφάλειας, κ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος, έχει κατορθώσει πολλές φορές μέσω των αναλύσεών του να προηγηθεί των εξελίξεων, δίνοντας μέσω των προσεγγίσεών του τη δυνατότητα να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τους σχεδιασμούς και να κατανοήσουμε τις κινήσεις των ισχυρών παικτών στην γεωπολιτική σκακιέρα.
Μετά από μία πρόσφατη επικοινωνία μαζί του, στην οποία του θέσαμε σειρά ερωτήσεων για θέματα μείζονος γεωπολιτικού ενδιαφέροντος για την Ελλάδα, πήραμε πολύ ενδιαφέρουσες απαντήσεις για την Κύπρο, την Γερμανική Ευρωζώνη, τις θέσεις των ΗΠΑ και μία πιθανή επικείμενη σύγκρουση της Ουάσινγκτον με το Βερολίνο, ενώ άκρως ενδιαφέρουσες ήταν οι τοποθετήσεις του κ. Δρούγου για τα καυτές εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, τον ρόλο και τις στοχεύσεις της Τουρκίας, του Ισραήλ, του Ισλάμ, των τζιχαντιστών στην Συρία και όχι μόνο, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο Αιγαίο, την ΑΟΖ, τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις και την Θράκη.
Μία συνέντευξη άκρως ενδιαφέρουσα, εφ' όλης της γεωπολιτικής ύλης σχετικά με την μέση Ανατολή έως και τα Βαλκάνια, από έναν άριστο γνώστη της γεωπολιτικής, αλλά και –επίσης- από έναν επιστήμονα με πλήθος αξιόπιστων πηγών και διασυνδέσεων, μέσω των οποίων κατορθώνει να δώσει το στίγμα των εξελίξεων και τον προσανατολισμό που θα πρέπει να έχει η Ελληνική πολιτική, τόσο σε οικονομικό, διπλωματικό αλλά –κυρίως- εθνικό επίπεδο.
Κύριε Δρούγο, τι πιστεύετε πως συμβαίνει σήμερα στην Κύπρο και που οδηγείται η μεγαλόνησος;
Αναφορικά με την Κύπρο, εκτιμώ πως θα υπάρξει καθυστέρηση στις ενεργειακές εξελίξεις, κυρίως λόγω των όσων συμβαίνουν στην Συρία, αλλά και λόγω του μετα - Συριακού ρόλου που θα έχει η Τουρκία. Επίσης, θεωρώ πως η αστάθεια που υπάρχει σήμερα (και η οποία δεν προβλέπεται να ανατραπεί σύντομα) στην Αίγυπτο και στο Λίβανο, θα λειτουργήσει επίσης αρνητικά για το όμορφο και ταλαιπωρημένο νησί της Αφροδίτης και οι Κύπριοι αδελφοί μας θα πρέπει να περιμένουν τις εξελίξεις στην γειτονιά τους για να μπορέσουν να σχεδιάσουν μία ικανή πολιτική ανόρθωσης και ολικής θα έλεγα επαναφοράς, αφού δεν πρέπει να παραγνωρισθεί πως η Άγκυρα θρασύτατα συνεχίζει να απειλεί και να απαιτεί συνδιαχείριση των Κυπριακών κοιτασμάτων. Δυστυχώς, σε αυτή την χρονική στιγμή και κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης, υπάρχει σοβαρό έλλειμμα ικανούς στήριξης και στήριξης από την Ελλάδα προς την Κύπρο.
Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε ένα έντονο ενδιαφέρον του προέδρου της Κύπρου, κ. Αναστασιάδη, ώστε να υπάρξει συμμετοχή της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, όμως υπάρχουν σαφείς και σοβαρότατες δυσκολίες για τον συγκεκριμένο «γάμο», μέρος των οποίων εκφράσθηκε από τις πρόσφατες δηλώσεις του γ.γ. του ΝΑΤΟ κ. Ράσμουνσεν μέσω των οποίων σκιαγραφήθηκε η άποψη του ΝΑΤΟ περί εκμετάλλευσης των κυπριακών πόρων σε συνδυασμό με την οριστική λύση του Κυπριακού ζητήματος στα πλαίσια του σχεδίου Ανάν. Αρνητικό, επίσης, για την Κύπρο, θεωρώ την παρατεινόμενη αστάθεια της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.
Προσωπική μου άποψη είναι πως οι σχέσεις μεταξύ Λευκωσίας και Τελ Αβίβ ενδέχεται σε κάποια φάση να επηρεαστούν από τις όποιες εξελίξεις υπάρξουν τόσο στο Ιράν όσο και στην Γάζα.
Τέλος, πιστεύω πως η Κύπρος όπως και η Ελλάδα θα πρέπει στα προσεχή χρόνια και παρά τα προβλήματα που σήμερα υπάρχουν -ή και αυτά που ενδέχεται να υπάρξουν- θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενεργειακή και την ναυτική ασφάλεια, καθώς επίσης και σε πιθανές ασύμμετρες απειλές και πιέσεις που θα εκδηλωθούν στην ευρύτερη περιοχή.
Αναφερθήκατε στις οικονομικές δυσκολίες της Κύπρου αλλά και της Ελλάδας, οι οποίες -όπως όλοι γνωρίζουν- πηγάζουν από την Ευρωζώνη και ιδιαίτερα από την Γερμανία. Ποιες νομίζετε ότι θα είναι οι εξελίξεις στην Ευρώπη, η οποία δεν μπορεί να παραγνωρίσει τους σταθερούς «παίκτες», δηλαδή την Ουάσινγκτον και την Μόσχα;
Δυστυχώς, είναι γεγονός πως υπάρχει μία σαφής παρεκτροπή της Γερμανίας από το Σύμφωνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις στοχεύσεις των δημιουργών της. Είναι εξίσου σαφές πως η Γερμανία της Μέρκελ θα προσπαθήσει μέσα στο προσεχές διάστημα να επιβάλλει και να διατηρήσει την Ευρώπη υπό τον απόλυτο έλεγχό της, δηλαδή να δημιουργήσει ένα καθεστώς αιχμαλωσίας της γηραιάς ηπείρου. Όμως, αυτή η γερμανική προσπάθεια, ενδέχεται μέσα στα επόμενα ένα με δύο χρόνια να βρεθεί αντιμέτωπη με τις ΗΠΑ, τόσο πολιτικά και οικονομικά, όσο και ενεργειακά και γεωπολιτικά.
Παρά την διαπιστωμένη στροφή των Αμερικανών (προφανώς λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ στο εσωτερικό τους, με αποτέλεσμα να εφαρμόσουν μία πολιτική οικονομικών περικοπών) στην Ασία και την Αφρική, η ομάδα των συμβούλων του σημερινού υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Τζων Κέρι, διατηρεί στενές σχέσεις με την Ευρώπη και τα κέντρα αποφάσεων που επηρεάζουν αισθητά τον κεντρικό άξονα της εφαρμοζόμενης ευρωπαϊκής πολιτικής.
Θα πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητό πως η Γερμανία έχει ξεπεράσει τα εσκαμμένα, έχει δηλαδή περάσει τις «κόκκινες γραμμές», τόσο απέναντι στην Μόσχα, όσο –κυρίως- απέναντι στην Ουάσινγκτον, η οποία έχει αρχίσει να διαπιστώνει πως η γερμανική προτεσταντική πολιτική δημιουργεί πλείστα όσα προβλήματα στις σχέσεις των ΗΠΑ και σε χώρες οι οποίες βρίσκονται στον χώρο των παραδοσιακών συμμάχων. Εξάλλου, έχει ήδη καταγραφεί με αρκετή απογοήτευση η στάση του Γερμανού υπουργού Οικονομίας κ. Σόιμπλε προς τον Αμερικανό ομόλογό του, όταν ο τελευταίος συμβούλευσε σε αλλαγή της υπάρχουσας ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, σε μία πολιτική οικονομικής χαλάρωσης και απομάκρυνσης από την δολοφονική λιτότητα για τις οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών.
Έτσι, η πλήρης ενίσχυση των πιέσεων των ΗΠΑ κατά των Γερμανών, αναμένεται πως θα αρχίσει από τον επόμενο μήνα και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Αμερικανού προέδρου κ. Μπάρακ Ομπάμα (να σημειωθεί πως αυτή η επίσκεψη δεν είναι καθόλου τυχαία, ιδιαίτερα μάλιστα αφού γίνεται τρεις μόλις μήνες πριν τις γερμανικές εκλογές).
Υπάρχει πολύ σοβαρή πιθανότητα ο καταγεγραμμένος ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας, να επεκταθεί ακόμη και μέσα στο ΝΑΤΟ, όπου δεν θα αποτελέσουν έκπληξη οι πολλές και ισχυρότατες εντάσεις. Ειδικά αυτή την περίοδο, κατά την οποία το ΝΑΤΟ επεκτείνεται και παγκοσμιοποιείται μέσω επαφών με 47 κράτη και η Γερμανία έχει προσανατολιστεί στην οικονομική ομηρία της Ευρώπης.
Είναι απολύτως σαφές πως πολύ σοβαρά θέματα – καταλύτες των εξελίξεων θα είναι οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης (συγκεκριμένα μεταξύ Βερολίνου και Μόσχας), αλλά και οι εξελίξεις στην Βαλτική και τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις που γίνονται εκεί, ενώ οι σκανδιναβική καταγεγραμμένη στάση προσέγγισης και αισθήματος ασφάλειας στο ΝΑΤΟ και η γενικότερη αρκτική ασφάλεια. Δεν θα πρέπει να παραγνωρισθεί το δημοψήφισμα της Σκωτίας, αλλά και μία πάρα πολύ πιθανή διάλυση της Ευρωζώνης.
Σε σχετική μου αρθρογραφία έχω θέσει σε παγκόσμιο επίπεδο ένα πολύ σαφές ερώτημα: Τι εξυπηρετεί το ΝΑΤΟ σήμερα; Σε τι μπορεί να εξυπηρετήσει, τη στιγμή που έχει αλλάξει άρδην το παγκόσμιο γεωπολιτικό σκηνικό, επέρχεται μία ακόμη αλλαγή –με άγνωστα αποτελέσματα- και μέσα σε ένα γενικό πλαίσιο πλήθους αλλαγών, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να βρει το θάρρος και τα κατάλληλα επιχειρήματα να τοποθετηθεί ως προς την χρηστικότητά του τόσο στο σήμερα όσο και στο αύριο.
Μιλώντας για γεωπολιτική, για την Ανατολική Μεσόγειο, για επικείμενες αλλαγές αλλά και για την Ευρώπη, πολλοί αναλυτές έχουν καταδείξει μία τάση ισχυροποίησης του Ισλάμ, γιγάντωσης της πολιτικής του πλευράς και ισχυρής χρήσης του στρατιωτικού του σκέλους. Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε και σχολιάστηκε έντονα τόσο στην Λιβύη όσο και στην Αίγυπτο. Σήμερα, στην περίπτωση της Συρίας, εμπλέκεται και το Ισραήλ, το οποίο διαπιστώνει πως αρχίζει να περιβάλλεται από τζιχαντιστές, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου ή της Μέσης Ανατολής, αφού όλοι γνωρίζουν πως το Ισραήλ είναι ένα κράτος που δεν πρόκειται να αποδεχθεί μείωση ή απώλεια των γεωπολιτικών του θέσεών του στην περιοχή.
Πολύ σωστά επισημαίνετε τόσο το Ισλάμ και την γιγάντωσή του, όσο και τον πρωταγωνιστή των επικείμενων εξελίξεων, δηλαδή το Ισραήλ, το οποίο για πρώτη φορά ενδέχεται να έχει περιφερειακά των συνόρων του άλλου είδους εχθρούς.
Για να γίνω περισσότερο συγκεκριμένος, τονίζω πως εάν στην Συρία οι σουνίτες κατορθώσουν να επιβληθούν, τότε το Ισραήλ θα συνορεύει με χώρα που θα κυβερνούν τζιχαντιστές ισλαμιστές, των οποίων ο ρόλος αλλά και οι διαθέσεις δεν πρόκειται να μην υπολογισθούν ή να μην αντιμετωπισθούν επαρκώς από το Τελ Αβίβ. Σήμερα δεν μπορούμε να ξέρουμε ποια θα είναι η Συρία του αύριο, λόγω της ρευστής κατάστασης που ισχύει στο εσωτερικό της χώρας σήμερα. Έτσι, το Τελ Αβίβ είναι σαφές πως πέρα από την πυρηνική απειλή που θα έχει από το Ιράν (το Ισραήλ έχει δηλώσει πως μέχρι τα τέλη του 2013 ή του 2014 το Ιράν θα έχει καταστεί πυρηνική δύναμη), θα έχει να αντιμετωπίσει και μία σαφέστατη αστάθεια στα σύνορα με το νότιο Λίβανο, ένα πιθανά μουσουλμανικό καθεστώς στην Συρία απολύτως αρνητικό προς το Ισραήλ, μία Ιορδανία που θα παλεύει στην αβεβαιότητα, ένα παλαιστινιακό κράτος με ασαφείς θέσεις αλλά με την Χαμάς πολύ πιο ισχυρή λόγω της αύξησης του ισλαμισμού στην περιοχή, ενώ στο Κάιρο η μουσουλμανική αδελφότητα έχει ήδη το πάνω χέρι και κυβερνά την χώρα. Όλα αυτά είναι και θα είναι απολύτως αρνητικά για το Ισραήλ, ενώ δεν είναι λίγοι στο Τελ Αβίβ εκείνοι που ήδη αναφέρονται σε ευθείες απειλές ύπαρξης του Ισραηλινού κράτους.
Μέσα σε αυτό το καθεστώς αυξανόμενης απειλής, το Ισραήλ αναμένει την αμερικανική επίθεση κατά του Ιράν, ώστε να υπάρξει μία εκτόνωση της ύφεσης. Σε περίπτωση, όμως, που η Ουάσινγκτον δεν αποφασίσει να περάσει σε στρατιωτική δράση κατά του Ιράν, τότε θεωρείται πολύ πιθανό ένα προληπτικό -αλλά και πολύ μεγάλης ισχύος- χτύπημα του Ισραήλ.
Προσωπική μου εκτίμηση είναι πως οι ΗΠΑ μπορούν να πετύχουν ένα τέτοιο χτύπημα (στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν σε Φόρντο, Νατάνζ, Αράκ κ.α.), φέρνοντας πολύ καλύτερα αποτελέσματα, αλλά και να στείλουν ένα σαφές μήνυμα στην «θερμή» μέση Ανατολή. Το Ισραήλ αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα αφού λόγω της απόστασης δεν μπορεί να έχει στη διάθεσή του χώρους υποστήριξης ενός παρατεταμένου χτυπήματος του Ιράν, αλλά κυρίως λόγω του ότι μία στρατιωτικού τύπου επίθεση στο Ιράν θα εξεγείρει κατά του Τελ Αβίβ τα υπόλοιπα αραβικά κράτη.
Αυτή την περίοδο και με επίκεντρο του ενδιαφέροντος την Συρία, βλέπουμε δύο «παίκτες» να επανέρχονται στο προσκήνιο. Αναφερόμαστε στην Τουρκία και το Ισραήλ και στις μεταξύ τους σχέσεις. Υπάρχει κάποια πρόβλεψη; Τι νομίζετε πως θα συμβεί, αφού η Τουρκία φέρεται σαν πειρατής και απειλεί άμεσα γεωπολιτικές συμφωνίες του Τελ Αβίβ με την Λευκωσία.
Δεν πρόκειται για προφητεία, αλλά όλα δείχνουν πως οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ θα βελτιωθούν κάτω από την ασφυκτική πίεση των ΗΠΑ. Δεν βλέπω όμως να υπάρξει σημαντική βελτίωση ή έστω και επαναφορά των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών στα επίπεδα προ του «Μαβί Μαρμαρά». Πιστεύω πως οι δύο χώρες θα προχωρήσουν ακόμη και σε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και σε οικονομικές συναλλαγές μεταξύ των οποίων και η αγορά Ισραηλινού στρατιωτικού εξοπλισμού από την Άγκυρα. Προσωπικά θεωρώ τη Γάζα ως κλειδί για τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Αν εκεί βελτιωθεί η κατάσταση, τότε Τουρκία και Ισραήλ θα έρθουν πιο κοντά.
Επίσης, πολλά κρίνονται και από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα από το τι θα ζητήσει – απαιτήσει η Άγκυρα. Επειδή όμως, κρίνω πως οι ΗΠΑ έχουν πάρει την απόφαση οριστικής γεωπολιτικής επαναφοράς τους στην ανατολική Μεσόγειο, θεωρώ πως οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ θα είναι κατά πολύ αμερικανοκίνητες. Καταλήγω σε αυτό λόγω των όσων συμβαίνουν στην Συρία, στο Ιράν αλλά και στο Παλαιστινιακό, και της ιδιαίτερα στενής σχέσης που υπάρχει μεταξύ συμβούλων του Ομπάμα τόσο με το Κατάρ όσο και με τις μουσουλμανικές αδελφότητες.
Στα όσα μέχρι στιγμής είπατε, υπάρχει παντού η Συρία. Εμφανίζεται ως καταλύτης της επόμενης ημέρας ή και ως η χώρα η μορφή της οποίας θα λειτουργήσει ως το στοιχείο εκείνο που θα προσδιορίσει τη νέα γεωπολιτική μορφή της περιοχής.
Στην Συρία, διαψεύστηκαν πολλοί αναλυτές μέσα στους τελευταίους 27 μήνες του Άσαντ. Δεν θεωρώ καθόλου απίθανο να υπάρξει ένας κατακερματισμός της Συρίας σε τέσσερα ή πέντε κομμάτια. Αυτό όμως δεν το βλέπω να γίνεται άμεσα.
Δεν θεωρώ καθόλου απίθανο, επίσης, να επεκταθούν οι σημερινές συγκρούσεις και σε άλλες χώρες, όπως το Ιράκ, το Λίβανο και το Κουρδιστάν. Σε βάθος χρόνου και σε εμβρυακή κατάσταση ένα ιδιότυπο βόρειο Ιράκ, οι Αμερικανοί φαίνεται πως ευνοούν απερίφραστα ένα κουρδικό κράτος, το οποίο όμως δεν βλέπω να υλοποιείται βραχυπρόθεσμα. Αξίζει όμως να τονιστεί πως οι Αμερικανοί είναι ήδη θετικοί σε μία τέτοια εξέλιξη.
Αυτή τη στιγμή στην Συρία υπάρχει ένα αδιέξοδο. Ένα σύνθετο αδιέξοδο. Κανένας δεν φαίνεται ότι μπορεί να επικρατήσει. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως η Μόσχα θα διατηρήσει την εύνοιά της προς τον Άσαντ μέχρι τέλους. Εξάλλου, ο Άσαντ μπορεί να πιεστεί από τις ΗΠΑ με πολλούς τρόπους, όπως το να δοθούν όπλα στους ισλαμιστές τζιχαντιστές, αλλά με άμεσο κίνδυνο αυτά τα όπλα να περάσουν μέσω της Αλ Νούσρα στην Αλ Κάιντα.
Μία άλλη επιλογή της Ουάσινγκτον είναι να υιοθετηθούν ανθρωπιστικές ζώνες και διάδρομοι επικοινωνίας, με σοβαρό όμως το ενδεχόμενο να εμπλακούν οι Αμερικανοί σε συγκρούσεις σε αυτές τις περιοχές. Μία λύση θα μπορούσε να είναι η υιοθέτηση ζώνης εναέριου αποκλεισμού της Συρίας, οπότε σε αυτή την περίπτωση εμπλέκονται και αεροπορικές δυνάμεις τω ΗΠΑ. Συζητείται ακόμη και η περίπτωση άσκησης πιέσεων και σκληρών οικονομικών κυρώσεων προς την Δαμασκό.
Γενικά, οι Αμερικανοί δεν έχουν καθόλου καλές επιλογές μπροστά τους για την Συρία. Ο Άσαντ δεν είναι Καντάφι, ούτε η Συρία είναι Υεμένη. Λογικά θεωρώ πως ο Άσαντ βρίσκεται μπροστά στην πτώση του. Για να συμβεί αυτό, όμως, υπάρχουν πολλά ανοιχτά κεφάλαια τόσο πριν όσο και μετά από την πτώση του σημερινού Σύριου προέδρου. Και, δυστυχώς, η επόμενη ημέρα δεν εγγυάται για τίποτε θετικό, ενώ θεωρείται ως πιθανότερη εξέλιξη να ξημερώσει ένα πολύ τραγικό και πολύ χειρότερο αύριο για την Συρία.
Η Συρία σήμερα μοιάζει με καζάνι που βράζει. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η Τουρκία ενδιαφέρεται για να συμμετάσχει –έστω και σε δεύτερο επίπεδο- στην επόμενη ημέρα. Όμως, η Τουρκία είναι γείτονας της Ελλάδας και ήδη έχει δείξει τις διαθέσεις της για τα ενεργειακά απέναντι στην Κύπρο, ενώ οι μέχρι σήμερα δηλώσεις τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων δείχνουν πως υπάρχουν μείζονα θέματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με τουρκικές απαιτήσεις σε Ελληνικές θαλάσσιες περιοχές (ΑΟΖ). Ταυτόχρονα η στάση της Τουρκίας για το Αιγαίο και την Θράκη εκδηλώθηκε με το περίφημο kazn – kazan του Ταγίπ Ερντογάν στη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης με τον Αντώνη Σαμαρά. Τι νομίζετε ότι συμβαίνει, θα ή συμβεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις οι οποίες μπορεί να διαφημίζονται ως καλές, αλλά όπως όλοι γνωρίζουμε οι διαφημίσεις πολύ σπάνια ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα…
Ερχόμενοι στα Ελληνοτουρκικά και τονίζοντας το μείζονος σημασίας θέμα για την Ελλάδα αυτή τη στιγμή, δηλαδή την ΑΟΖ, θεωρώ πως επί του παρόντος και κάτω από αμερικανικές πιέσεις δεν ανοίγει η κυβέρνηση δυνατά το κεφάλαιο της ΑΟΖ. Ενδεχομένως αυτό να γίνει πραγματικότητα από την επόμενη κυβέρνηση, εάν αυτή θα είναι περισσότερο φιλο - αμερικανική.
Προσωπικά, ως την ισχυρότερη απειλή προς την Ελλάδα είναι η Τουρκία. Και πρόκειται για ασύμμετρη απειλή της ευρύτερης περιοχής της νοτιο - ανατολικής Δωδεκανήσου, όπου οι Τούρκοι επιδιώκουν να αποκομίσουν οφέλη μέσα από μία συστάδα μικρονησιών και του Καστελλόριζου. Σε εκείνη την περιοχή εστιάζω αρχικά τις ανησυχίες μου και δεν βλέπω πως είναι δυνατόν να συμβεί κάτι σε κάποιο άλλο μέρος του Αιγαίου.
Όλες οι μελέτες των τουρκικών πολεμικών ακαδημιών δείχνουν πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τις θαλάσσιες (και όχι μόνο) περιοχές που βρίσκονται μεταξύ Κρήτης, Κύπρου, Καλύμνου και Καστελλόριζου.
Επειδή γίνεται πολύ συζήτηση, για μία σύρραξη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, προσωπικά δεν διαβλέπω κάτι τέτοιο, τουλάχιστον σε μία γενικευμένη μορφή. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως πρέπει να θεωρείται απίθανη μία επανάληψη ενός θερμού επεισοδίου (ίσως και μεγαλύτερης ισχύος) όπως αυτό των Ιμίων. Κάτι τέτοιο το βλέπω ως αρκετά πιθανό.
Δυστυχώς, η Ελληνική πλευρά δείχνει στοιχεία φοβικότητας, αναιμικότητας και μη κατανόησης αντιμετώπισης της τουρκικής στάσης. Δυστυχώς, αυτή την περίοδο δεν έχουμε και την απαραίτητη οικονομική και στρατιωτική δύναμη για να κάνουμε πολλά…, άρα έχουμε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα το οποίο απαιτείται να επιλυθεί, αν είναι δυνατόν και… χθες. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή οφείλει να μελετήσει με την δέουσα σοβαρότητα και προσοχή για το ποια θα είναι η θέση της και αν θα της άρμοζε το νέο υπό διαμόρφωση ΝΑΤΟ.
Επίσης, η χώρα μας θα πρέπει να προωθήσει τις σχέσεις της με την Κίνα, την Ινδία και γενικότερα με τις ανερχόμενες χώρες του G20.
Μέσα στα υπόλοιπα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως χώρα, έχουμε και την ανύπαρκτη έως στατική διπλωματία.
Δεν αρνούμαι ή δεν εξορκίζω τις καλές σχέσεις με την Ρωσία, οι οποίες θα πρέπει να είναι παγιωμένες και όχι παγωμένες. Αρκεί όμως στις διακρατικές μας σχέσεις να επιδιώκουμε και κάποιες εγγυήσεις, αντί της μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενης πολιτικής των υποκύψεων ή των κενών λόγων. Είναι παράδοξο έως και ηλίθιο το να περιμένουμε κάποια νέα Ορλοφικά να μας σώσουν… Η Μόσχα μέχρι το 2015 δεν θα είναι ισχυρή δύναμη απέναντι στις ΗΠΑ. Επίσης, η Κίνα υπολογίζεται ως δύναμη και ισχυρός σύμμαχος για την περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού και όχι για την Ευρώπη ή την Βαλκανική.
Εστιάζω την προσοχή μου και τονίζω πως πρέπει να δίνεται η δέουσα προσοχή σε απειλές από ασύμμετρους παράγοντες, όπως είναι οι Αλβανοί Κοσοβάροι, για τους οποίους δεν αποκλείω πως σε κάποια φάση θα επιχειρήσουν να προκαλέσουν μεθοριακό επεισόδιο.
Αναφερθήκαμε στα Ελληνοτουρκικά, αλλά δεν κάνατε καμία αναφορά για την Θράκη. Γιατί; Πιστεύετε πως δεν υπάρχει εθνικός κίνδυνος ή πως δεν αποτελεί ειδική περίπτωση αυτή η γεωγραφική ακριτική περιοχή της Ελλάδας;
Το αντίθετο θα έλεγα. Θεωρώ πως πρόκειται για ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Θεωρώ πως η Θράκη είναι το πεδίο άσκησης της απόλυτης λειτουργίας της Άγκυρας και πίεσης της Ελλάδας, το οποίο λειτουργεί ως παράδειγμα για την διασπορά της τουρκικής εξωτερικής εντός της Ελλάδας.
Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο στην Θράκη οι Τούρκοι και οι πράκτορές τους παρακολουθούν τις οικονομικές αλλά και τις στρατιωτικές εξελίξεις. Έχουν προσανατολιστεί ιδιαίτερα στην Βουλγαρική ορεινή Ροδόπη, όπου έχουν ρίξει το μεγάλο βάρος των ενεργειών τους. Με αυτό τον τρόπο εισβάλουν και στην ασταθή Βουλγαρία.
Πολλοί μίλησαν στο παρελθόν για Κοσοβοποίηση της Θράκης. Έτσι, πρέπει να έχουμε τα μάτια μας και στην διείσδυση του σουνιτικού Ισλάμ στο Κόσοβο, στην Αλβανία, στα Σκόπια, στη Βοσνία, στο Σαντζάκι της Σερβίας, αλλά και στην Βουλγαρία. Και αυτή η διείσδυση πρέπει να μας ανησυχήσει ιδιαίτερα και να μας προβληματίσει αρκούντως.
Την ίδια στιγμή προβληματισμό πρέπει να μας δημιουργήσει και η είσοδος ρευστού από το Κατάρ και την Σαουδική Αραβία, το Μόναχο και το Βερολίνο. Αυτή η κινητικότητα (κυρίως) μαύρου χρήματος δηλώνουν πως κάποιοι ετοιμάζουν κάτι σε βάθος χρόνου. Αν συνδυάσουμε πως αυτά τα χρήματα έχουν ως προορισμό τους «τουρκογενείς» της Ελληνικής Θράκης, τότε ο προβληματισμός γίνεται ανησυχία για τους όποιους σχεδιασμούς.
Παρ’ όλα αυτά κι επειδή η Τουρκία ακολουθεί μία σαφή πολιτική μικρών προκλήσεων και στη συνέχεια περιμένει να γίνει κάποιο λάθος από την Ελληνική πλευρά, επειδή η περίοδος είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για οποιαδήποτε αναταραχή στο εσωτερικό της χώρας λόγω ιδιαίτερα αυξημένης οργής των πολιτών, η Τουρκία έχει αποφασίσει να είναι παρατηρητής στην Θράκη. Έτσι, δε νομίζω πως μπορεί να υπάρξει κάποια αναταραχή.
Η Τουρκία όμως, μέσω συγκεκριμένων μηχανισμών –αλλά και λόμπι που έχει δημιουργήσει- λειτουργεί με μία επιθετική προπαγάνδα προς την Ελλάδα. Αυτή η προπαγάνδα εστιάζεται ιδιαίτερα στην Ολλανδία και στο Βέλγιο.
Ταυτόχρονα, η πολυσύνθετη διείσδυση της Τουρκίας στην Θράκη, γίνεται και μέσω του Αζερμπαϊτζάν, το οποίο δρα ξεκάθαρα για λογαριασμό της Άγκυρας και επιχειρεί την οικονομική του είσοδο στην Θράκη. Η ίδια τάση εκ μέρους του Αζερμπαϊτζάν υπάρχει και στην Αθήνα, όπου αν και μικρή χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα δραστήρια. Αν τώρα ακολουθήσουμε τους δρόμους του χρήματος, όλοι αντιλαμβανόμαστε που θα καταλήξει αυτό. Η δική μου ανησυχία όμως, και θέλω να την επαναλάβω σε όλους τους τόνους, εστιάζεται στην περιοχή της Δωδεκανήσου…
Κλείνοντας, τι θα θέλατε να πείτε ως επίλογο;
Θεωρώ πως η χρονική περίοδος που ζούμε, πλήρης γεωπολιτικών ανακατατάξεων, είναι κομβική για την χώρα μας. Με δεδομένο πως η Ελλάδα είναι «μαγαζί γωνία» και πως βρίσκεται στο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό επίκεντρο της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου, ευελπιστώ πως εκείνοι που είναι υπεύθυνοι για την χάραξη και την εφαρμογή της εθνικής μας πολιτικής, θα αλλάξουν τον τρόπο προσέγγισης των προβλημάτων και θα γίνουν περισσότερο επιθετικοί, ζητώντας μερίδιο για την επόμενη ημέρα. Πιστεύω πως έτσι θα κατορθώσουν να διατηρήσουν τα ήδη κεκτημένα της χώρας, αντί των σοβαρών κινδύνων που σήμερα την απειλούν με πιθανές απώλειες…
[Πηγή]
Το είδαμε εδώ