ΧΑΡΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Η ιατροδικαστική τέχνη, σε έξαρση τα τελευταία χρόνια, καθώς η τεχνολογία δίνει πολλές λύσεις (ανεβάζοντας τον πήχυ), παραδίδει ήδη τη μορφή του Ριχάρδου Γ΄, του οποίου το κρανίο βρέθηκε σε έναν χώρο στάθμευσης στο Λέστερ πριν από λίγους μήνες. Είναι μία από τις επιτυχίες του Πανεπιστημίου του Dundee που δέχθηκε την ανάθεση αυτού του έργου από την Εταιρεία Ριχάρδου Γ΄ ώστε η κεφαλή να εκτεθεί από τις 19 Ιουλίου στο Μουσείο του Γιόρκσαϊρ.
Η αντίστοιχη ομάδα στο Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν στην Ουάσιγκτον κατέπληξε την κοινή γνώμη πρόσφατα με την ανακοίνωσή της, σύμφωνα με την οποία έχει επιστημονικά τεκμήρια κανιβαλισμού ανάμεσα στους Αγγλους εποίκους στο Τζέιμσταουν της Βιρτζίνια το 1609-10. Το κρανίο ενός 14χρονου κοριτσιού φανερώνει ίχνη από απόπειρα θραύσης οστού με στόχο την εγκεφαλική ουσία. Η ανασύσταση του προσώπου αυτού του κοριτσιού, που πιθανώς πέθανε από το δριμύ ψύχος και την κακουχία, φέρνει στα δικά μας μάτια τη μορφή μιας κοπέλας που έζησε πριν από 400 χρόνια. Είναι σαν ένα πρόσωπο που θα μπορούσαμε να είχαμε συναντήσει στον δρόμο.
Ζωηρό ενδιαφέρον
Η περιέργεια της κοινής γνώμης για τη μορφή των ανθρώπων που έζησαν σε περασμένους αιώνες ήταν ανέκαθεν ζωηρή, αλλά πλέον η τεχνολογία έρχεται να αναθερμάνει αυτό το ενδιαφέρον και να το τροφοδοτεί διαρκώς με νέα επιτεύγματα έστω και με περιθώρια λάθους. Η μορφή μιας γυναίκας που έζησε στη νεολιθική περίοδο στη Μάλτα (περίπου στο 3600 π.Χ.) ήρθε στο φως της δημοσιότητας μόλις στις 7 Mαΐου 2013, και μας φανερώνει το μεσογειακό πρόσωπο που βλέπουμε και σήμερα στον Νότο της Ευρώπης. Μας υπενθυμίζει πόσο ιστορικά πρόσφατος είναι ο κύκλος του ανθρώπινου πολιτισμού, μια νωπή στιγμή στην οποία μπορούμε με σχετική συγκέντρωση να κάνουμε τις δικές μας προβολές.
Δεν αργεί η μέρα που θα έχουμε ένα πανόραμα και μια πινακοθήκη προσώπων από τα βάθη της Ιστορίας. Τα πρόσωπα που έζησαν, και χάθηκαν σε αναρίθμητες εκατόμβες και λησμονημένες διά παντός στιγμές θανάτου, αναδύονται με την καλλιέργεια νέων τεχνικών και μορφών τεχνολογίας και επιστημονικής ανάλυσης. Δεν είναι ήσσονος σημασίας το γεγονός ότι σταδιακά συντίθεται ένας τεράστιος χάρτης προσώπων από ποικίλες ιστορικές περιόδους και από κοινωνίες διαφορετικής πολιτιστικής υφής. Ενας κάτοικος της Ινδοκίνας του 12ου αιώνα, ένας γεωργός στη Γαλλία του 8ου αιώνα, ένας νησιώτης στο Αιγαίο του 16ου αιώνα ή και ακόμη πιο παλιά, τα εκατομμύρια των ανθρώπων που έζησαν χιλιάδες χρόνια προ Χριστού ανασυστήνονται χάρη σε ένα κρανίο εδώ και εκεί, που δίνει το μέτρο της ζωής και που μας επιτρέπει να στοχαστούμε πάνω στη σχετικότητα του χρόνου.
Μύρτις, η μορφή της Αθήνας
Στην Ελλάδα, η περίπτωση της Μύρτιδος είναι η πιο χαρακτηριστική. Οχι μόνο ως επιστημονικό επίτευγμα (του καθηγητή ορθοδοντικού Μανώλη Παπαγρηγοράκη) αλλά και ως επιτυχής διάδοση αυτής της ίδιας της ιδέας της ανασύστασης ενός υπαρκτού προσώπου.
Γνωρίζουμε ότι η Μύρτις ήταν 11 ετών όταν πέθανε από τυφοειδή πυρετό στον μεγάλο λοιμό της Αθήνας το 430 π.Χ. Αυτό το κορίτσι μπορούμε να υποθέσουμε ότι ήταν ένα κορίτσι σαν όλα τα άλλα, μια μικρή κοπέλα της Αθήνας του 5ου αιώνα π.Χ.
Σε επίπεδο αντίληψης και κατανόησης αυτής της επιστημονικής πρότασης, η Μύρτις πέτυχε περισσότερο από κάθε άλλη αναπαράσταση μορφής της αρχαιότητας να μειώσει την ψυχολογική απόσταση και να δημιουργήσει ένα περιβάλλον ρεαλιστικής προσομοίωσης. Είναι σημαντικό επίτευγμα, που μπορεί να προκαλέσει μια σύνθετη ανάγνωση της ιστορικής παρακαταθήκης, καθώς ο σύγχρονος αποδέκτης προβάλλει με αμεσότητα (που δεν μπορεί να αποφύγει) τη δική του θνητότητα και το δικό του ιστορικό στίγμα, κουκκίδα σε έναν ατέρμονα γαλαξία νεκρών. Η Μύρτις έγινε μια οικεία μορφή και αποτελεί πλέον ένα πρόσωπο αναφοράς.
[Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή, εικόνα: The Archaeology News Network]
Το είδαμε εδώ
