Ήταν 2 Ιουνίου του 1942 όταν ο Ελληνοαμερικανός δεύτερης γενιάς –αλλά πάνω από όλα Έλληνας στη ψυχή- o Φρανκ Τζωρτζ Ζαβάκος έμελλε να πραγματοποιήσει την.... τελευταία του πτήση με ένα αεροσκάφος Spitfire Mk Vc πάνω από τη βόρεια θάλασσα.Ο Φ. Ζαβάκος είναι ένα από τα ελάχιστα γνωστά πρόσωπα Ελλήνων που πέταξαν για την RAF τις δύσκολες ώρες του Β’ ΠΠ. Ο Φ. Ζαβάκος ήταν μόνο ο ένας εκ των δύο Ελλήνων που συμμετείχαν στις 3 Μοίρες της RAF που απάρτιζαν εξ ολοκλήρου Αμερικανοί εθελοντές οι οποίοι πρόστρεξαν σε βοήθεια της Βρετανίας πριν οι ΗΠΑ εισέλθουν στον πόλεμο το Δεκέμβριο του 1941. Ο Φ. Ζαβάκος και ο Στιβ Πισάνος – ο τελευταίος γεννημένος στο Μεταξουργείο Αθήνα- ήταν αυτοί οι δύο Έλληνες που πέταξαν με τα χρώματα της RAF, και μάλιστα ο Πισάνος όταν ακόμη πετούσε με την 71η Μοίρα του Σμήνους των Αετών (Eagle Squadrons) έφερε την ελληνική υπηκοότητα.
Ο Φ. Ζαβάκος γεννήθηκε στο Dayton του Ohio το 1917 και οι γονείς του ήταν οι Γιώργος και Ντίνα Ζαβάκου, Έλληνες μετανάστες πρώτης γενιάς. Ο Φρανκ αποφοίτησε από το Steele High School και εισήλθε στο πανεπιστήμιο του Dayton όπου φοίτησε για ένα περίπου χρόνο. Ήταν όμως τόσο ζωντανή η φλόγα να γνωρίσει την πατρίδα του που ήρθε στην Ελλάδα το 1939 και γράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας για τη συνέχιση των σπουδών του.
Η Ιταλική εισβολή όμως το 1940 και η κατάρρευση του μετώπου μετά τη Γερμανική εισβολή τον Απρίλιο του 1941 του ανέτρεψαν τα σχέδια. Έφυγε από την Ελλάδα με περιπετειώδη τρόπο –δεν είναι πάντως γνωστή η ακριβής ημερομηνία- για να βρεθεί στη σχολή εκπαίδευσης της RAF στην Οτάβα του Καναδά όπου και αποφοίτησε. Την εποχή εκείνη η επιτροπή Σουήνη εξακολουθούσε να στρατολογεί Αμερικανούς εθελοντές οι οποίοι πολεμούσαν με τη RAF ήδη από το Σεπτέμβριο του 1940 και ο Φράνκ για άλλη μια φορά βρέθηκε στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού στην Αγγλία αυτή τη φορά, εντασσόμενος στην 71η Μοιρα.
Καθημερινές οι αποστολές, σε μια εποχή -μέσα του 1941- όπου η Γερμανία εξακολουθούσε να βρίσκεται στο απόγειο της δύναμής της και οι απώλειες της RAF σε χειριστές τρομακτικές. Ο Φράνκ πετούσε κυρίως σε αποστολές χαμηλού ύψους στην κατεχόμενη Γαλλία πολυβολώντας (strafing) στόχους στο έδαφος. Εκεί ήταν όταν γνώρισε και τον “ Ιπτάμενο Έλληνα” τον Στηβ Πισάνο. Αλλά ας δούμε πως περιγράφει τη συνάντησή του με τον Φράνκ ο Στηβ Πισάνος στο βιβλίο του “The Flying Greek” το οποίο εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2008.
«Τον Ιανουάριο του 1946 εντάχθηκα στη δύναμη εφεδρείας της USAF. Αποχαιρέτησα όλους τους φίλους μου στην ΑΒ Wright Field συμπεριλαμβανομένου και του πιο καλού μου φίλου του Don Gentile ο οποίος δεν ήταν ευχαριστημένος που έφευγα αλλά του υποσχέθηκα πως θα είμασταν σε επαφή. Αποχεραίτησα ρεπίσης και την οικογένεια Ζαβάκου την οποία είχα συναντγήσει την πρώτη φορά που είχα έρθει στο Dayton και τους είπα πως είχα γνωρίσει το γιό τους τον πιλότο Φρανκ Ζαβάκο στο Λονδίνο ο οποίος ήταν στη RAF όπως και εγώ πριν όμως ενταχθώ στην 71η Μοιρα στην οποία ο Φράνκ ήταν ήδη. Ο πατέρας του Φρανκ ο Τζωρτζ είχε έρθει στην Αμερική από την Ελλάδα. Ο Φρανκ και εγώ είχαμε μια μεγάλη συζήτηση τότε και κυρίως γύρω από την κοινή ελληνική καταγωγή και κληρονομιά μας. Μου είπε αρκετά από το Dayton του Ohio που είχε γεννηθεί.Ο πατέρας του Φρανκ είχε μερικά εστιατόρια μεταξύ αυτών και το γνωστό Varsity Bowling Alley στο Dayton και ο Φρανκ μου υποσχέθηκε πως όταν πέρναγα από το Ohio θα μου έκανε το τραπέζι με μια καλή μπριζόλα. Δυστυχώς ο Φράνκ σκοτώθηκε τον Ιούνιο του 1942 όταν έχασε τον κινητήρα πάνω από το κανάλι της Μάγχης και κατέπεσε στη θάλασσα. Θεώρησα ότι έπρεπε να τηλεφωνήσω στην οικογένεια Ζαβάκου (σημ. πριν αναχωρήσει από το Dayton) ως ένδειξη τιμής στη μνήμη του Φράνκ. Ο πατέρας του επέμενε να μου κάνουν το τραπέζι μια Κυριακή. Την πρώτη φορά που ανέφερα το όνομά του κατά τη διάρκεια του τραπεζιού η μητέρα του η Ντίνα (σημ. Κωνσταντίνα Φραγκιά (Constantina Frankias 1917-1977) ξέσπασε σε κλάματα. Παρόλα αυτά με υποδέχθηκαν θερμά και κάθε φορά που βρισκόμουν στο Dayton τους επισκεπτόμουν τακτικά».
Οι συνθήκες γύρω από το θάνατο του Φ. Ζαβάκου πάντως παραμένουν αδιευκρίνιστες μέχρι και σήμερα. Εκείνο το πρωινό της Τρίτης 2 Ιουνίου του 1942 –οι Αμερικανοί εθελοντές στη RAF εντάχθηκαν επίσημα στην Αμερικανική Αεροπορία το Σεπτέμβριο του 1942- ο Φρανκ έλαβε τη διαταγή να απογειωθεί μόνος για μια αποστολή έρευνας και διάσωσης άλλου αεροσκάφους που είχε καταπέσει στη Β. θάλασσα. Αν και η επίσημη εκδοχή ήταν ότι το αεροσκάφος έπεσε από βλάβη κινητήρα εντούτοις είναι πολύ πιθανό να καταρρίφθηκε κατά τη διάρκεια αναχαίτισης γερμανικού Ju-88C.
Η Luftwaffe έστελνε πολύ συχνά μοναχικά Ju-88 σε περιπολίες στην περιοχή της Βόρειας Θάλασσας με στόχο βρετανικά σκάφη ή για εντοπισμό νηοπομπών. Ο καιρός ήταν σπάνια καλός στην περιοχή έστω και αν ήταν Ιούνιος και οι νεφώσεις έντονες γεγονός που έκανε δύσκολες τις ορατότητες. Πολύ πιθανό είτε το γερμανικό αεροσκάφος να αιφνιδίασε το Spitfire του Ζαβάκου ή ο ίδιος να εντόπισε το γερμανικό αεροσκάφος και να σκοτώθηκε σε ανταλλαγή πυρών με τους ραχιαίους πυροβολητές του.
RAF Eagle Squadron
Bomberguy
Το είδαμε εδώ
