ΕΝΑ ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ
Ένα από τα έθιμα των ημερών του Πάσχα που διαδραματίζεται σε πολλές περιοχές του τόπου μας είναι «οι Λαζαρίνες». Το έθιμο έχει διπλό χαρακτήρα, είναι αφιερωμένο.... στην ανάσταση του Λαζάρου και ταυτόχρονα στην Άνοιξη. Στον διπλό εορτασμό η συμμετοχή των νέων είναι καθολική και γι’ αυτό το λόγο ονομάζονται οι μεν νέοι Λάζαροι, οι δε νέες Λαζαρίνες.Σε κάθε περιοχή το έθιμο διαφέρει αλλού τραγουδούν μονάχα τα κορίτσια, αλλού οι κοπέλες που ετοιμάζονταν για παντρειά, σε άλλα μέρη ομάδες αγοριών. Όσο για το ομοίωμα του Λαζάρου που κρατούν τα παιδιά, αλλού ήταν ένα πάνινο κουκλάκι, αλλού έχει τη μορφή τσολιά (Κόρινθος), σε άλλες περιοχές αντιστοιχεί σε ένα σταυρό, ένα στεφάνι ή ακόμα και μια τρυπητή κουτάλα (Σκύρος) ή μια σκούπα (Ξάνθη) ντυμένη με λουλούδια. Σε χωριά της Ηπείρου, από την άλλη, τ’ αγόρια τραγουδούν μασκαρεμένα κρατώντας κουδούνια και γιαταγάνια, ενώ στην Κύπρο γίνεται κανονική αναπαράσταση με ένα από τα παιδιά της ομάδας να παριστάνει το Λάζαρο στολισμένο με κίτρινα άνθη. Πρόκειται λοιπόν για έθιμο που αναβιώνει σε όλη την ελληνική γη, με εντυπωσιακές ιδιαιτερότητες – παραλλαγές σε κάθε τόπο.
Στην παρούσα ανάρτηση θα αναφερθούμε στο έθιμο όπως αναβιώνει σήμερα στην επαρχία Ελασσόνας. Ενδεικτικά «Λαζαρίνες» αναβιώνουν σήμερα στο Μικρό Ελευθεροχώρι όπου καταγράφηκαν τα όσα ακολουθούν, αλλά και στην Κοκκινόγη, στα Γεράνεια, στην Δολίχη, στον Δρυμό, στα Γιαννωτά και αλλού.
Το έθιμο το βρήκαν οι γυναίκες που συναντήσαμε, συνεχίζοντας την παράδοση από τις μάνες και τις γιαγιάδες τους «πάππου προς πάππου» όπως χαρακτηριστικά λέγεται. Στην περίοδο της κατοχής και του εμφυλίου σταμάτησε να γίνεται και ξανάρχισε μετά το ’50. Πρέπει να τονισθεί ότι τα τελευταία χρόνια πολλοί φορείς καταβάλλουν προσπάθεια προκειμένου να μην χαθεί, διατηρώντας ταυτόχρονα τις τοπικές ιδιαιτερότητες – παραλλαγές του εθίμου.
Οι ελεύθερες γυναίκες, λοιπόν, του χωριού, από την Παρασκευή παραμονή «του Λαζάρου», βράζουν το ρύζι το οποίο στην συνέχεια θα μοιράσουν στα σπίτια αντί κόλλυβα, για τον θάνατο του Λάζαρου. Στην συνέχεια όλες μαζί παντρεμένες και ελεύθερες βγαίνουν στους αγρούς για να μαζέψουν «τσάκνα» δηλαδή ψιλά κλαράκια με τα οποία το βράδυ θα ανάψουν φωτιά, να τις συντροφεύει που θα ξενυχτάνε τον νεκρό. Μέχρι αυτό το σημείο δεν ακούγονται τραγούδια, ούτε φυσικά γίνονται χαρές. Η ατμόσφαιρα είναι πένθιμη.
Το Σάββατο το πρωί και αφού προηγηθεί η ανάσταση του Λάζαρου, το σκηνικό αλλάζει, αρχίζουν τα τραγούδια και οι χοροί και κλίμα αισιοδοξίας καλύπτει τα διαδραματιζόμενα. Μετά την εκκλησία οι «Λαζαρίνες» γυρίζουν στα σπίτια του χωριού σε όσα έχουν ανύπαντρες κοπέλες και τραγουδούν για να είναι καλότυχες.
Χείλων
Το είδαμε εδώ
