Από τη Μηδεία στη Σαπφώ
Οι γυναίκες στην Ελληνική μυθολογία καί κατά επέκταση στην τέχνη, το έπος, και την τραγική ποίηση κρατούν ρόλους πρωταγωνιστικούς, σημαντικούς και γεμάτους νοήματα.Αντίθετα, η θέση της γυναίκας, στις κοινωνίες, των ιστορικών τουλαχιστον χρόνων, δεν φαίνεται να αντιστοιχεί με αυτή που καταλαμβάνουν οι λαμπερές εξέχουσες γυναικείες μορφές του μύθου.
Η αντίφαση αυτή, οσο και να δυσκολεύεται κανείς να την κατανοήσει, σήμερα θα πρέπει να ανταποκρίνεται σε κάποια θεμελιακή αναγκαιότητα που οδηγεί στη δημιουργία προσώπων, τα οποία συμπυκνώνουν διαφόρων όσο και ετεροκλίτων γυναικείων.... χαρακτηριστικών και να εκφράζουv, με ακραίο τροπο, στο επίπεδο του συμβολισμού.
Η Ελληνική μυθολογία διαφέρει απο τις σύγχρονες τις μυθολογίες κυρίως σε τούτο: Μέσα απο την ονειρώδη μυθοπλασία, αναδύεται πανίσχυρη η διάνοια !!
Οι Έλληνες δεν προσηλώνονται στη μυθολογία τους με την τυφλή πίστη που απαιτούν οι ανατολικές θρησκείες. Την αντιλαμβάνονται ως αυτό ακριβώς που είναι: Συμβολισμός και Αλληγορία!
Με την ίδια έννοια ο πυρήνας του μύθου, για κάθε ένα από τα γυναικεία προσωπα ενέχει μια ξεχωριστή συμβολική αξία που καθηστά την καθε μορφή, ενώνοντας όλα αυτά τα πρόσωπα μεταξύ τους όσο και με τις πραγματικές, τις υπαρκτές γυναίκες.
Πρόκειται για το κόκκινο νήμα που καθοδηγεί μέσα απο τον υπαρξιακό και κοινωνικό λαβύρινθο τις έγκλειστες γυναίκες, αυτό που τις βοηθάει να ξαναβγούν στο φως του ηλίου, να διαφύγουν!
Για τις γυναίκες αυτές η τιμωρία εχει προηγηθεί του εγκλήματος, μιας και η αρχική τους καταδίκη oφείλεται στη γυναικεία τους φύση, που επισύρει, αν όχι την απόρριψη, τουλάχιστον τη συρρίκνωση του κοινωνικού τους ρόλου: Απλώς είναι άξιες να προσφέρουν στους άνδρες τους την έμπνευση για ηρωϊκά ανδραγανθήματα, τη σιγουριά της συζυγικής πίστης και την ομορφιά του σώματός τους. Στην ουσία εχουν καταδικαστεί σε ισόβια απραξία και σιωπή.
Το κόκκινο νήμα που καθοδηγεί τις γυναίκες έξω απο τη φυλακή ειναι η Πράξις και ο Λόγος. Είναι μια αντίδραση στην ήττα που υπέστησαν, μια πράξη που ενσαρκώνει ένα χρηστό ιδανικό, εναν απελπισμένο έρωτα, μιά κοινωνική αντίληψη που αντιμάχεται την τάξη.
Προσφέρουν τον εαυτό τους σε μια θυσία που ενέχει την υποκειμενική επιλογή και που οφείλει να ξεπεράσει τα όρια. Αφιερώνονται σε μια έμονη ιδέα, κινούμενες προς τον στόχο που θέτουν και οδηγούνται να υπερβούν τον εαυτό τους, τη θέση τους, και κατά συνέπεια, το πολιτισμικό πλαίσιο που τις γέννησε.
Υπαρκτά, η θρυλικά προσωπα, οι λαμπερές αυτές μορφές–Μάγισσες, Άνασσες, Ιέρειες, Ποιήτριες—προκάλεσαν το θαυμασμό και το φόβο όχι για το επικίνδυνο της σεξουαλικότητάς τους, όπως συμβαίνει συνήθως σε άλλες μυθοπλασίες, αλλά για τη δύναμη και την ικανότητά του μυαλού τους. Γιατί όλες αυτές οι φοβερές υπάρξεις, που χτυπιούνται σαν τρομαγμένα, οργισμένα πουλιά στους τοίχους του μύθου, δεν έμειναν αδρανείς, παθητικές και πειθήνιες μπροστά στήν αδικία που τους έγινε, αλλά χρησιμοποίησαν τη μεγάλη τους ευφυΐα για να βρουν δικαίωση.
Με τον φόνο, την αυτοθυσία, την παιδοκτονία, οι γυναίκες του μύθου ξαναβρίσκουν τη φωνή τους. Και πάλι ο λόγος τους φθάνει σε μας δια στόματος των ποιητών, των ανδρών που τις ύμνησαν, τις επέκριναν, τις μίσησαν και τις αγάπησαν !
Τους επιτρέπουν το λόγο εφόσον πρόκειται για είδωλα, συγκεχυμένες αλληγορίες και ονειρικές μορφές, ενω κατά κανόνα φιμώνουν τις πραγματικές γυναίκες, αυτές που ζούν δίπλα τους! Λίγες ειναι εκείνες που εξαιρέθηκαν του κανόνα, αναμεσά τους μόνο μια φωνή, η ΣΑΠΦΩ! Διαρρηγνύει το φράγμα του χρόνου, μαχόμενη τη λήθη και την ανωνυμία !
Υπήρξα με δύναμη κι αίσθημα
μ` αισθήσεις παράφορες …
(Ζωή Καρέλη. Το τελευταίο τραγούδι της Σαπφώς )
Γυναίκες που αιωρούνται ανάμεσα στο μύθο και την ιστορία, σπαράγματα γυναικών που έζησαν, έπλασαν και πλάστηκαν, κρατούν σφιχτά, η μια δίπλα στην άλλη, το μίτο της Αριάδνης! Στο χρώμα του αίματος, του φόνου, της θυσίας, του έρωτα!
Ο λόγος, οι Πράξεις που αποτόλμησαν, ταξιδεύουν το είδωλό τους μέσα στους αιώνες!
Στο σπασμένο τους καθρέφτη, οι γυναίκες όλων των εποχών θα ανακαλύπτουν διαρκώς κομμάτια απο την δική τους μορφή!!
Το είδαμε εδώ
