.

Τρίτη 25 Ιανουαρίου 2011

ΟΙ ΝΥΜΦΕΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΑΔΑΣ

ΠΕΡΙ ΝΥΜΦΩΝ


Αι νύμφαι, ήσαν θεαί θνηταί ή ημίθεαι διότι έζων πολλούς χιλιάδες χρόνους. Ήσαν θυγατέρες του ωκεανού και κατ΄ άλλους εγεννήθησαν εκ των δένδρων των οποίων ήτο και προστάτιδες.
Λέγουσιν τίνες ότι έζων όσον ζώσι τα δένδρα. Ο Πλούταρχος περιορίζει την ζωήν τούτων εις 9520 χρόνους.
Ήσαν δε αι νύμφαι προστάτιδες των ποιμένων, ποιμνίων, ορών, δασών, σπηλαίων, δένδρων, πεδιάδων, λειμώνων, ποταμών, πηγών, φρεάτων και σχεδόν πάντων των όντων. Αυταί με την Δήμητρα και τον Διόνυσον έδιδον εις τους ανθρώπους την τροφήν. Εδιέτριβον εις τα δένδρα και μάλιστα εις τα κοίλα και τα τετρυπημένα.
Ως επί το πλείστον εδιέτριβον με τον Πάνα θελγόμεναι από της σύριγγος και χορεύουσαι περί αυτόν περιχαρείς.
Έτι δε, εφαίνοντο εις τα δάση εις σχήμα γυναικείον, κατα την άνοιξιν μάλιστα και ευωδίαζον θαυμασιώτατα.
Ενόμιζον.... δε Νύμφας και τας ευωδίας των ανθών και φυτών. Και την δρόσον την πίπτουσα εις τα φυτά. όθεν λέγει αυτάς δροσοειμόνας ( είμα = ένδυμα ) ο θειος Ορφεύς.
Επίσης ωνομάζοντο καρποτρόφοι, αυξιτρόφοι, αγλαόκαρποι λαμβανόμεναι και αντί της δυνάμεως εκείνης της υγράς, της ενεργούσης εις την βλάστησιν και την αύξησιν των φυτών και των καρπών..
Αι Μελίαι εγεννήθησαν εκ του αίματος του Oυρανού.
Η Λιλαία εκ του ποταμού Κηφισσού εφής ωνομάσθη η Λιλαία η πόλις της Φωκίδος.
Αι Ορειάδες Νύμφαι ή Ορεστειάδες ή Οροδέμνιαι, όσες διέτριβον εις τα όρη και ήσαν προστάτιδες αυτών.
Εκ τούτων είχε χιλιάδας συνοδοιπόρους η Άρτεμις.

Αι Λειμωνιαδες, οσαι εδιετριβον εις τους λειμώνας και επροστατευον αυτούς.
Αι Ναπαιαι , οσαι διετριβον εις τας ναπαις ( πεδιαδας ) και κοιλάδας και επροστατευον αυτας.
Αι Δρυαδες μεν, αι προστατιδαι όλων των δενδρων κοινώς, αι οποιαι εκατοκουν υπό κάτω εις τα δενδρα.
Αι Αλσηιτιδες, αι εγκατοικοι και προστάτιδες των αλσών.
Αι Αμαδρυαδες, οσαι επροστατευον εν δενδρον μόνον εκάστη και ειχεν την κατοικιαν της εις αυτό.
Εγεννωντο άμα με το δενδρον, και εζων όσον εζει το δενδρον. Οτε δε εφθειρετο το δενδρον συνεφθειροντο και αυται. Όθεν υπερασπιζοντο τα δένδρα εκείνα μη τύχη και κοπούν ή άλλως πως διαφθαρούν.
Δια τούτο ετιμωρησαν τον Ερυσιχθονα οτε εκοψεν την μεγαλην δρυν, η οποία ητο εις το άλσος της Δημητρος. Η δε Νύμφη Χρυσοπελεια αντημειψε τον Αρκάδα, επειδή εστερεωσε το κλονουμενον αυτής δενδρον.
Επισημοτεραι δε, και γνωστοτεραι των Αμαδρυαδων ητον η Χρυσοπεια, η Ατλαντεια και η Φοιβη. Αλλαι η Καρια, η Βαλανος, η Κρανεια, η Ορεια, η Αιγειρος, η Πτελεα, η Αμπελος, και η Συκη. Απο τουτων λοιπον ωνομασθησαν ετσι τα δενδρα τα οποια προστατευον αυται.

Αι Aγριαδαι και Aγρωστιναι ειναι αι προστατιδαι των αγρων.
Αι Eπιμελιδες ή Eπιμελιαδαι αι προστατιδες των οπωρων μηλων και κατ΄ αλλους των προβατων, επειδη μηλα ελεγον και τα προβατα.
Αι Xλωριδες αι προστατιδες της χλοης.
Αι Aνθουσαι, των ανθών. Αυται ολαι ήσαν αι επιγειαι νυμφαι.

Των δε εφυδρων ησαν:
Aι Nηρηιδες, θαλασσιαι λεγομεναι, οικητορες και προστατιδες της θαλασσης και απο του πατρος αυτων Νηρεως ονομαζομεναι.
Aι Ποταμιδες ή Ποταμιαι, αι οικητορες και προστατιδες των ποταμων.
Αι Λιμνιαδες και Λιμναιαι των λιμνων.
Αι Ναιαδες των ναματων των ρεοντων και αναβρυοντων υδατων.
Αι Κρηνιδες των κρηνων.
Αι Πηγαιαι των πηγων.
Αι Ελειονομαι των ελων.

Ωνομαζοντο δε και ιδιαιτερως απο τοπων, συγγενων και αλλων συμβεβηκοτων.

Αι Καβειριδες απο των Καβειρων εθνους της Βοιωτιας των οποιων αι γυναικες ή αι αδελφαι ητον Νυμφαι.
Αι Ατλαντιδες αι θυγατεραι του Ατλαντος.
Αι Δωδωνιδες κατα μεν τινας, αι θυγατερες του Μελισσεως.
Αι Ιωνιδες και Ιωνιαδες, ωνομασθησαν ετσι απο του Ίωνος υιου του Γαργητου του Αθηναιου ο οποιος εκτισεν ιερον αυτων πεντηκοντα σταδια προς δυσμας της Ολυμπιας, οπου ητο η πηγη των Νυμφων, πλησιον της κωμης Ηρακλειας, ιαματικη παντοιων αλγηματων. Αυται δε αι Νυμφαι ησαν τεσσαρες, εχουσαι τα κυρια ονοματα, Καλλιφαεια, Συναλλαξις, Πηγαια και Ίασις.
Αι Κωρυκιαι, απο του Κωρυκιου αντρου του Παρνασσου, το οποιον ητο ιερον των Νυμφων και του Πανος.
Αι Αμνησιδες ή Αμνησιαδες απο της πολεως Αμνησου και του παρ΄αυτη ομωνυμου ποταμου.
Αι Ωκεανιδες και Ωκεανιναι , θυγατερες του Ωκεανου αι οποιαι ησαν τρεις χιλιαδες. Εκ τουτων ελαβε εξηκοντα η Άρτεμις.
Αι Σιθνιδες, της μεγαλοπρεπους κρηνης των Μεγαρων. Οι εντοπιοι ελεγον οτι ο Ζευς με μια νυμφη εξ αυτων εγεννησεν τον Μεγαρον, περι ου ρηθησεται εν τωι οικειωι τοπωι.
Αι Πυρσανιδες, απο των πυρσων, των λαμπαδων. Ενομιζοντο προστατιδες των πυρσων.
Αι Μυκαλησιδες, αι οποιαι διετριβον εις την νησον Σαμον και ωνομασθησαν ουτω απο του αντικρυ της Σαμου ακρωτηριου της Ιωνιας, Μυκαλη ονομαζομενου.
Αι Ακμηνες, επειδή προξενουσιν ακμην εις τα φυτά. Ωνομαζον αυτας και Ακμητας και ειχον βωμον αυτών εις το σταδιον των Ολυμπιακών αγώνων.
Αι Δηλιαδες, αι οποιαι διετριβον εις την Δηλον και εψαλλον το ιερον μελος της Ειλειθυιας.
Αι Εσπεριδες, θυγατερες του Εσπερου.
Αι Θεσσαλιδες, οσαι διετριβον εις την Θεσσαλιαν παρα του Πηνειου ποταμου.
Αι Κασταλιδες οσαι διετριβον εις την Κασταλιαν πηγην του Παρνασσου.
Αι Αβαρβαρεαι. Αυται ησαν εκ των Ναιαδων και ωνομασθησαν ετσι εκ της Νυμφης Αβαρβαρεας, εξ ης εγεννησεν ο Βουκολιων τον Αισηπον και τον Πηδασον.
Αι Πτεριδες.
Αι Τιβερνιδες οσαι διετριβον εις τον Τιβεριν ποταμόν της Ιταλίας
Αι Ανιγριδες, από τινός ποταμού της Ηλιδος καλουμένου Ανιγρου εις το Σαμικον καλούμενον χωρίον, όπου ητο το σπήλαιον των Ανιγριδων νυμφών. Εις τουτο το σπηλαιον εισήρχοντο οι λεπροί και προσηυχοντο, υποσχόμενοι και τινα θυσιαν εις τας Νυμφας. Επειτα απεματον την λεπραν, και υστερον διεβαινον τον ποταμον κολυμβωντες και ηξηρχοντο υγιεις.
Αι Καλλιστεφανοι από της ρηθεισης κοτίνου Καλλιστεφανου καλουμένης, ήτις ητον εις την Ολυμπιαν και απ΄ αυτής εκοπτον κλώνους και έστεφον του αθλητας.
Αι Αυλιαδες οσαι επροστατευον τα αυλεια και τα μαντρια των ποιμενων.
Αι Κιθαιρωνιδες, οσαι διετριβον εις το αντρον σφραγιδιον καλουμενον προς δυσμας του Κιθαιρώνος.
Αι Ισμηνιδες από του Ισμηνου ποταμού.
Αι Μελιαι, αυτας νομιζουσι και Μηλιδας από των δένδρων μηλεων. Εδιετριβον και εις τα σώματα των ανθρώπων. Δηλαδή αυται ήσαν αι ψυχαι.
Αι Μελισσαι. Προστάτιδες των θυσιών και των μυστήριων και φαίνεται ωνομασθησαν έτσι εκ της Μελισσης ιερισσης της Δήμητρος. Κατ΄ άλλους αυται ήσαν αι ψυχαι των αποθνησκόντων.
Και κλείνουμε με τας Κνωσσίας. Από της Κνωσσού, πόλεως της Κρήτης και τροφοί του Διός όθεν τα ορχηματα τούτων και των Κορυβάντων ωνομαζοντο Κνωσσια και τα του Διονύσου Νυσια.

πηγη