Το κέντρο της λατρείας των Αρχαίων Ελλήνων δεν είναι ο Ναός, ένα αρχιτεκτόνημα που δεν συμβολίζει άλλωστε την φοβερή κατοικία μιάς υπερκόσμιας οντότητας, αλλά είναι απλώς σκέπη ιερών αντικειμένων κι αγαλμάτων.Το πραγματικό κέντρο της Πατρογονικής μας λατρείας είναι ο βωμός (μία τραπεζόσχημη δηλαδή κατασκευή όπου προσφέρονται διάφορα «ιερεία» στους Θεούς) και βασικό συστατικό της αποτελεί η θυσιαστική πράξη, που αποσκοπεί στην άμεση επικοινωνία με τους Θεούς. Μετά την εμφάνιση των Ναών οι βωμοί ανεγείροντο μπροστά από την είσοδο των πρώτων, ενώ άλλοι, για την οικιακή λεγόμενη λατρεία, ανεγείροντο μέσα στο έρκος των οικιών.
Υπήρχαν επίσης και δημόσιοι μικροί βωμοί όπου καιγόταν θυμίαμα ή ....χύνονταν προσφορές αρωμάτων.
Οι βωμοί αποτελούσαν σημείο ασυλίας και όποιος τους άγγιζε θεωρείτο απαραβίαστος, όπως κάποιος που «εκρατούσε το χέρι των Θεών».
H εγκαινίαση ενός νέου βωμού, συνοδεύεται από τη λεγόμενη «καθιέρωσή» του, δηλαδή από την πρόσκληση του Θείου ν' αποδεχθεί το συγκεκριμένο θυσιαστήριο ως «πόρτα» από τον κόσμο των θνητών στον κόσμο των Αθανάτων και αντιστρόφως.
Η βασική «εξωτερική» τελετή είναι έργο ενός Ιερέως ή μιας Ιέρειας που φοράει πολύχρωμα άμφια, κάνει κύκλους γύρω από τον βωμό κρατώντας στα χέρια μία «πανσπερμία» απαγγέλλοντας ή τραγουδώντας ύμνους κι ευχαριστίες προς την Θεότητα και, που, τέλος, χύνει την προσφορά πάνω στον βωμό επικαλούμενος ή επικαλουμένη αντιστοίχως την εφεξής εκεί Θεία παρουσία, συμφώνως προς τον αρχαίο νόμο του:
«''εκεί που βρίσκονται οι βωμοί, εκεί βρίσκονται και οι Θεοί''»
Στους Έλληνες, αρχαιότερος βωμός θεωρείται εκείνος του Θεού «Λυκαίου» Διός στο ομώνυμο όρος της Αρκαδίας, ενώ στους Ρωμαίους ο ονομαζόμενος Ara Maxima (προς τιμήν του Ανικήτου Ηρακλέους).
Το πιό συχνό σχήμα βωμών, τουλάχιστον στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο, είναι το κυβικό ή τετράπλευρο εν γένει, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις συναντάμε και κυλινδρόσχημους βωμούς.
Στην επάνω επιφάνεια υπήρχε συχνά μία κυκλική εσοχή (πυρά, focus) για την υποδοχή του δοχείου της πυράς, ενώ οι πλευρές ήσαν διακοσμημένες με ανάγλυφες παραστάσεις και επιγραφές με το όνομα του τιμωμένου Θεού ή και το όνομα των θρησκευτών που αφιέρωσαν τον βωμό.
http://www.delphys.gr/bwmos.htm
