Αυγό
(γράφεται και αβγό). Ο τύπος α. προέρχεται από το μεσαιωνικό αβγόν και αυτό από το αρχαίο ωόν.
Ο Γ. Χατζηδάκις αναφέρει σχετικά με τις φωνητικές εξελίξεις του νεότερου από το αρχαίο, τα εξής: από τον πληθυντικό του αρχαίου τα ωά προκύπτει ο τύπος ταuά,διότι το ω ανάμεσα σε δύο α τρέπεται σε ημίφωνο u(oυ). Από εκεί, με φωνητική εξέλιξη, ο τύπος γίνεται ταυά, το οποίο με ανάπτυξη του γδιαλεκτικά (Παρασκευή-Παρασκεβγή) γίνεται ταβγά. Μετά τη διαχώριση της λέξης από το άρθρο προκύπτει o τύπος τ’ αβγά, από τον οποίο ο ενικός τ’ αβγό.
Με τον όρο α. εννοούμε το α. της κότας. Α. όμως ή ωόν (από το ωόν προέρχονται και όλα τα παράγωγα) καλείται γενικά το γονιμοποιημένο ωάριο, το οποίο είναι αναπαραγωγικό κύτταρο ή θηλυκός γαμέτης, o οποίος παράγεται από την ωοθήκη.
Το ωάριο ονομάζεται επίσης μακρογαμέτης, επειδή συνήθως είναι μεγαλύτερο από το αρσενικό αναπαραγωγικό κύτταρo, το.... σπερματοζωάριο, που λέγεται και μικρογαμέτης. Στα ωοτόκα ζώα, όπου το έμβρυο αναπτύσσεται καταναλώνοντας θρεπτικές ουσίες που βρίσκονται στο α., το α. είναι ορατό και κάποτε μάλιστα αρκετά μεγάλο, όπως στα πουλιά. Έτσι, το α. της κότας είναι το καλύτερο δείγμα προκειμένου να σχηματίσει κανείς μία ιδέα για το πώς είναι τα ωάρια, αλλά και κάθε κύτταρο γενικά.
Αντίθετα στα ζωοτόκα ζώα, στα οποία το έμβρυο τρέφεται απευθείας από τη μητέρα, το ωάριο δεν περιέχει θρεπτικές ουσίες και επομένως είναι πολύ μικρό: π.χ. η διάμετρος του ανθρώπινου είναι 0,2 χιλιοστά, ενώ στα ποντίκια είναι 0,06 χιλιοστά.
Διαβάστε περισσότερα: http://rc-cafe.blogspot.com/#ixzz0nkCvJRGN
